Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/43

obraz, dramat, poemat), nazywamy ogólnie Sztuką. Nazywamy je tak dla ich wspólnej treści, którą różnią się od innych tworów ludzkich. Treścią tą jest ich czysto formalna, t. j. w samej formie mająca źródło swe, jedność, w której ujęta jest wielość składowych ich części; jedność, której nie możemy sprowadzić do żadnych innych przyczyn, jedność wynikającą z ich wewnętrznej budowy, której nie możemy niczem usprawiedliwić, jak tylko naszem subjektywnem odczuwaniem i przypuszczalną ideą formalną u jej twórcy w chwili tworzenia, tą ideą, którą, w stworzonem dziele pojmujemy.
 Dzieło sztuki powstaje jako wyraz jedności danego osobnika, jedności panującej w całem Istnieniu, spolaryzowanej, zmienionej w wielość, przez całą psychikę tego osobnika i w ten sposób zindywidualizowanej w swoim bezpośrednim wyrazie, którym jest Czysta Forma.
 Na innem miejscu wykażemy szczegółowiej na czem polega konieczność „deformacyi“ świata zewnętrznego u artystów dzisiejszych, w stosunku do względnie „wiernego jego przedstawienia“ na obrazach mistrzów dawnych. Faktem jest, że w dzisiejszej sztuce (nie mówimy tu o tych odłamach malarstwa, które sztuką wcale nie są i tylko to mają ze sztuką wspólnego, że posługują się jak ona farbami i płótnem), przeważa „deformacya“, co z punktu widzenia Czystej Formy, z tego