Przejdź do zawartości

Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/336

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

brycznych potworność ta trwa do chwili obecnej [pisane w r. 1866 — K.][1].
Ustawa z r. 1850 przekształciła piętnastogodzinny okres pracy od godz. 5½ rano do godz, 8½ wiecz. w dwunastogodzinny, od godz. 6 r. do 6 wiecz., tylko dla „młodocianych i kobiet”. A więc nie dla dzieci, które nadal wolno wyzyskiwać na pół godziny przed rozpoczęciem i 2½ godziny po zakończeniu tego okresu, choć całkowity czas trwania ich pracy nie mógł przekraczać 6½ godzin. Podczas debaty nad ustawą inspektorzy fabryczni przedstawili parlamentowi statystykę haniebnych nadużyć wynikających z tej anomalji. Napróżno jednak. W ukryciu knuto zamiary wyśrubowania w latach pomyślności dnia roboczego dorosłych, przy pomocy dzieci, znowu do 15 godzin. Doświadczenia następnych 3 lat pokazały, że próba taka musia-

    o zdrowotności normalnej“. Dowodzą tego m.in. następujące tablice z jego sprawozdania z r. 1861:

    Nazwa okręgu Procent dorosłych mężczyzn, zatrudnionych w przemyśle Śmiertelność wskutek chorób płucnych na 100,000 mężczyzn Procent dorosłych kobiet, zatrudnionych w przemyśle Śmiertelność z chorób płucnych na 100,000 kobiet Rodzaj pracy kobiecej
    Wigan
    14.9
    598
    18.0
    644
    Bawełna
    Blackburn
    42.6
    708
    34.9
    734
    Halifax
    37.3
    547
    20.4
    564
    Wełna czesana
    Bradford
    41.9
    611
    30.0
    603
    Macclesfield
    31.0
    691
    26.0
    604
    Jedwab
    Leek
    14.9
    588
    17.2
    705
    Stoke-upon-Trent
    36.6
    721
    19.3
    665
    Garncarstwo
    Woolstantont
    30.4
    726
    13.9
    727
    Osiem zdrowych okr. rolniczych
    305
    340

  1. Wiadomo, jak niechętnie wyrzekli się „wolnohandlowcy“ angielscy ochrony celnej przemysłu jedwabnego. Ochronę przeciw przywozowi francuskiemu zastępuje obecnie brak ochrony angielskiej dziatwy fabrycznej. [Ustawy 37 i 38, Victoria e. 44, z r. 1874, zniosły przepisy wyjątkowe dla fabryk jedwabiu, ustanawiając dwuletni okres przejściowy — K.].