Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/146

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wnioskujemy, że ilość micelli reagujących z trucizną, jak również ilość zmian cząsteczkowych, możliwych do wywołania w niej, jest znikomo mała, wskutek czego ilość trucizny czynnej w ustroju jest znacznie mniejsza od dawki rzeczywistej. Należy przypuścić, że liczba łączników dla trucizn jest też wyjątkowo mała i ogranicza się do niewielkiej ilości zróżniczkowanych komórek układu nerwowego. Jedna i ta sama trucizna może posiadać szereg zarówno różnych łączników, jak również i najrozmaitszych ugrupowań toksofornych i dlatego, po pierwsze działanie jej może być niezmiernie złożone, a po drugie zasadnicze przetworzenie jej działania staje się możliwe przez usunięcie pewnych ugrupowań, co można uskutecznić drogą bardzo nieznacznych zmian budowy cząsteczki. Tak np. usunięcie dwóch atomów wodoru w jądrze hydrofenantrenowem morfiny (powstawanie tetrahydrofenantrenu) zamiast heksahydrofenantrenu przetwarza nasenną truciznę (grupa morfiny) w truciznę wywołującą skurcze (grupa tebainy). Podobny skutek osiągamy też przez dołączenie grupy metylowej. Kodeina ma wyraźne właściwości trucizny skurczowej. W pewnych wypadkach jedno i to samo ugrupowanie odgrywa rolę łącznika i toksofornej czyli jadonośnej grupy zarazem.

§ 80. Podstawy analizy składu trucizny.

Z tych danych zasadniczych wnioskujemy, że celem zbadania trucizn należy: 1) zamknąć analizę w ramach jakiegokolwiek właściwego jej działania, 2) ustalić stosunek tego działania do zmian chemicznych budowy substancji w ustroju, wyjaśnić zdolność organizmu do częściowego chociażby tylko jej niszczenia i po 3) zmieniać przez dołączanie różnych pierwiastków i ugrupowań skład chemiczny trucizny, notując powstające przytem zmiany działania.

§ 81. Ogólne prawidła zależności właściwości toksycznych od budowy chemicznej.

W podanych warunkach staje się możliwem ustalenie zależności właściwości toksycznych od składu chemicznego i budowy cząsteczki. O ile nie będziemy zwracali uwagi na liczne wyjątki, wymagające hypotez dopełniających, otrzymamy takie uogólnienia:
1. naogół biorąc, czynność związku wzrasta jednocześnie z powiększeniem ciężaru cząsteczkowego, o ile temu nie stają na przeszkodzie warunki rozpuszczalności w wodzie. Tak np. działanie narkotyczne węglowodorów, alkoholów, aldehydów, keto-