Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/071

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
— 65 —

w organizmie zależnym jest przy działaniu związków mineralnych od stężenia jonów i że rola rozmaitych soli w organizmie uzależniona jest przedewszystkiem od obecności odpowiednich anjonów, gdy katjony są mniej więcej równoznaczne.

§ 46. Chemiczne odczyny w organizmie.

Najważniejszemi zmianami, jakim w ustroju podlegać mogą substancje obce jak również trucizny, są zmiany chemiczne. Omówione wyżej różne rodzaje działania cząsteczkowego stanowią raczej wyjątki. Wyjaśnienie losów obcej substancji w organizmie można uzyskać tylko drogą poznania przebiegu zmian chemicznych, którym ulega.
Przemiany chemiczne, zachodzące w ustroju, są mniej więcej jednakowe dla wszystkich związków, które mogą rozkładać się lub brać udział w procesach syntetycznych, pod tym względem środki spożywcze zasadniczo w niczem nie różnią się od trucizn.
Do najważniejszych chemicznych odczynów w organizmie należą.
1. Zjawiska utleniania przez tlen oksyhemoglobiny, a w pewnych wypadkach również i kosztem redukcji innych substancyj.
2. Odtlenianie czyli redukcja, odczyn przebiegający zazwyczaj równolegle z poprzednim.
3. Hydroliza, lub zmydlenie — rozszczepienie cząsteczki wskutek powiązania z nią jonów wody (H’) i (OH’).
4. Odszczepienie wody przez połączenie się dwóch cząsteczek w jedną lub tworzenie się doparków.
5. Dezamidacja, czyli odszczepienie grupy aminowej (zwykle w stanie NH3) wskutek dołączenia się wody do aminów.
6. Amidacja — odczyn odwrotny do poprzedniego.
7. Alkylowanie, czyli połączenie z rodnikami alkoholowemi, przeważnie z grupą metylową CH3.
8. Odszczepienie alkylów, czyli dezalkylacja.
9. Połączenie się z rodnikami kwasów mineralnych, przeważnie kwasu siarkowego, lub kwasów organicznych (np. glikuronowego).
10. Polymeryzacja, czyli połączenie kilku mniejszych, a przytem jednakowych, cząsteczek w jedną większą.

11. Rozszczepienie złożonych cząsteczek związków niestałych na kilka mniejszych ale stałych. Najpospolitszym przykładem tego odczynu w organizmie jest odszczepienie bezwodnika kwasu węglowego.

Toksykologja chemicznych środków bojowych.5