Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/061

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
— 55 —

może być zupełne usunięcie tego lub innego składnika z otoczenia, nawet powstanie absolutnej próżni.
Tak naprzykład, aktywowany węgiel adsorbuje gazy z taką siłą, że jest używany do wytwarzania absolutnej próżni w naczyniach dewarowskich lub rurkach Roentgena.
Istnienie zjawisk adsorpcji, powodując nagromadzanie się danej substancji na powierzchni rozczynnika, nadaje pewnym rozczynnikom szereg poważnych cech. Na tem zjawisku polega naprzykład powstawanie trwałych i stałych pian i błonek na powierzchni rozczynów białka, fermentów, barwników. Zjawiska barwienia ciał stałych i odbarwiania płynów, czynność czerni platynowej i proszku paladu są ważne dla wyrobu masek ochronnych, właściwości węgla aktywowanego i t. d. Tłumaczą one również losy pewnych obcych substancyj w ciele. Substancje takie mogą, po pierwsze, adsorbować pewne składniki organizmu, a po drugie, mogą same być adsorbowane przez organizm, niezależnie od jakichkolwiek bądź zmian chemicznych, działając więc w tym sensie, jak np. rozpuszczalne w tłuszczach narkotyki w stosunku do lipoidów komórki. Dalsze losy adsorbowanej substancji są bardzo rozmaite. Może ona pozostać niezmienną, może też zmienić swoje właściwości fizyczne. (I tak np.: adsorbowane białka zwykle podlegają strąceniu). Może wreszcie stać się źródłem reakcyj chemicznych jak np. utlenianie, powstające pod wpływem czerni platynowej. Taka zmiana warunków chemicznych odczynów w organizmie jest istotną treścią działania koloidalnych rozczynów metalowych, przedewszystkiem zaś koloidalnego srebra czyli kollargolu.

§ 41. Zmiany właściwości rozczynów koloidalnych w organizmie.

Każdy rozczyn koloidalny może składać się z zupełnie dowolnych ilości zasadniczych faz. Wskutek tego może on mieć bardzo różne konsystencje, rozpoczynając od konsystencji zupełnie ruchliwej cieczy, aż od stanu galarety, albo nawet ciała twardego, jak ebonit. Niezależnie od tego pewne warunki wywołują w takich rozczynach zasadnicze zmiany właściwości, jak np. ponowne rozdzielenie się faz i powstanie osadu, w stanie proszku lub kłaczków. Takiemi warunkami mogą być zmiany koncentracji elektrolitów w fazie dyspersującej, podniesienie temperatury, działanie pewnych zaczynów i t. d. Dopóki mamy do czynienia z prawidłowo dyspersowanemi fazami, mówimy o koloidalnych solach, z chwilą, gdy powstanie rozdzielenie faz, przetwarzają się