Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/029

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
— 23 —


§ 16. Drogi dostarczania trucizny do ciała.

Co do dróg przenikania trucizn wewnątrz ustroju i do komórek żywych musimy zwrócić uwagę głównie na następujące zasadnicze podstawy działania trucizn.
1. Aby być czynną, trucizna musi być rozpuszczalną w wodzie albo w lipoidach, substancjach podobnych do tłuszczu.
2. Aby wywołać zmiany w żywych komórkach, trucizna nietylko musi być obecną we krwi, lecz musi także posiadać zdolność przenikania do ciała żywej komórki.
Czynne trucizny są zwykle obecne w otoczeniu, albo w stanie pary i gazów, albo w stanie rozczynów wodnych. Twarde cząsteczki, składniki pyłu okazują się albo mniej więcej rozpuszczalnemi w płynach organizmu, więc działają jako płyn, lub odgrywają role czynników tylko mechanicznych.
Głównemi drogami przenikania trucizny z otaczającego środowiska są:
1) kanał trawienny, 2) drogi oddechowe, 3) skóra, 4) dostępne śluzówki — jama ustna i nosowa, prostnica i pochwa i 5) spojówka oka.
W razie sztucznego wprowadzenia trucizn temi drogami trzeba dodać: 6) podskórek i miąższ mięśni, oraz innych organów (wstrzykiwania podskórne i miąższowe), 7) naczynia krwionośne, przedewszystkiem żyły, 8) jamy surowicze, 9) dostępne zzewnątrz narządy — pęcherz moczowy, macica i t. d.
W badaniu trucizn bojowych obchodzą nas tylko drogi naturalne.

§ 17. Rola kanału trawiennego.

Wchłanianie trucizn w przewodzie pokarmowym podlega tym samym prawom, co wchłanianie substancyj pokarmowych, przyczem ustalono, że najważniejszem miejscem wchłaniania są jelita cienkie. Jama ustna, gardziel i przełyk stykając się zwykle z trucizną przez krótką chwilę, już dlatego nie odgrywają poważniejszej roli, o ile naturalnie nie chodzi o uszkodzenie miejscowe.
W żołądku obserwowano wchłanianie alkoholu i niektórych innych związków organicznych, lecz wogóle wchłanianie jest tutaj nieznaczne; dlatego zatruciu łatwo mogą zapobiec wymioty, czy to sztucznie wywołane, czy występujące samodzielnie. Rozczyny tłuszczowe w żołądku nie podlegają wchłanianiu zupełnie.