Strona:PL Linde - Słownik języka polskiego 1855 vol 1.djvu/522

384 CZTERY KR — CZUB. CZUB.
Przyjeżdża czterema końmi. Teat. 22, 111. Przyrodzenie czterech części roku. Sien. 435. Wszystkich czterzech ewanielistów przeczytał. Biał. Post. 115. (czterech). Miała do ośmdziesiąt i *czterzech lat. ib. 125. (czterech). Sędzia z sześcią albo ’czterzemi. Herb. Stat. 21. (czterema). ’Czterzy niedzieli. ib. 78. (cztery). Przez cztery księżyce. Leop. Jud. 19, 2. ( przez cztery miesiące. Bibl. Gd.). Jakby on cztery zliczył, kiedy i trzech nie umie. Oss. Wyr. (niepodobna, by więcej umiał, mniej nie umiejąc). Z kwitkiem poszedł na cztery wiatry. Teat. 24, b. 76. (w świat, tn bic WCtte SBelt). Dom, w którym cztéry kąty a piec piąty. Teat. 7. c, 73. (pustki, niemasz nic w nim, bie »ter leeren ЗВйпЬе). Szukam, przewracam izby cztery kąty, i nic znaleźć nie mogę. Teat. 43, c, 3. Wyb. (caluteńką izbę, alle wer SBtnfel). Spi na wszystkie cztery boki. Teat. 8, b. 17. (tęgo, jak zarznięty, jak zabity). Cztery kąty, cztery mury, więzienie, інег ЗИаисгп, baś ©e= fängntfS, ber 2lrreft. Cztery kąty odpowiedzą mi za twoje postępki. Teat. 7, 113. Miedzy cztery mury zamknąć go kazali. Teat. 7, c. 67. Cztery litery (k. i. e. p. ob. Kiep), (cf. Lat. trium literarum), £mttbŚfott. Za cztery litery czy mię Wc Pan masz. Teat. 43, c. 47. Wyb. Nos i uszy obciąć gotów, zwłaszcza gdyby mu kto jakieś słowo, ze czterech liter składające się, powiedział. Mon. 65, 456. Zaklina go na przyjaźń, miłość, na boga, na czterv litery. Mon. 73, 141. CZTERYKROĆ, ’CZTERZYKROĆ, cztery razy, Otermal; Boh. ctyrykrât; Vind. shtiribarti, shtirikrat; Boss. четырежды, четырью. Poruczył go po czterzykroć czterzem żołnierzom, aby go strzegli. 1 Leop. Act. 12, 4. CZTERYKROTNY, a, e, cztérykrotnie adv. cztery razy powtórzony, iucrfältiij; Yind. shtiribarten. CZTERYPALCOWY, CZTEROPALCOWY, a, e, na cztery palce. Cn. Th. inerftngertg, t*ter giitger gro?. CZTEROPALCZY, a, e, o czterech palcach n. p. człowiek, oterftngertg, mtt ttier Smgern. Czteropalczasty. Bndtk. CZTERYSETNY ob. Czterosetny, cztersetny. CZTERYSTA, cztery sta, G. czterechset, sto cztery razy, iuerluutbcrt; Sorab. 1. schtyris’ta, zteristoterni; Sorab. 2. stiiri hunderti; Bosn. cettrista. CZTERZONOG1 ob. Czworonogi.
 Pochodz. czworo, czwarty, ćwierć i t. d.
CZUB, a, m. CZUBEK, bka, tn. zdrobn., chochoł na wierzchu, czupryna stercząca, zjeżona, ber ©(Jtopf ailf bent Stopfe; Yind. zhop, kop, pląsem, kopp; Carn. zhop; Ital. ciuffo; Slovac. śtica; Boh. chocholka; Slavon. kruna; Sorab. 1. tżecż; Bosn. huhor, percin, kika; Croat. kńkma, kukmicza, pernîcza; Dal. huhor, buhorich; Rag. huhor, huhorich; (Eccl. чуЬъ, носъ птичій dziób). Czub na głowie człowieczej z włosów, ber ©форЬ $aarfcfyopf. Tatarowie łeb wszystek golą, wyjąwszy młodzieńce, co sobie czuby na wierzchu głowy zostawując, koło uszu zakręcają. Gwagn. 589. Uchwycił mię za czubek głowy mojej i podniósł mię. 1 Leop. Ezech. 8, 3. (za kedzierze. Bibl. Gd.). — Czub, czubek, melon, głowa, łeb, ber flopf, ber ©d;opf, ber ffltte1. Nalać sobie w czub,, upić się, podpić sobie, ftd) bctrinfcit, Denideit. Mieć w czubie, podchmielonym być, etltmś lit ber Sroite IjaDeit. Nalał w czub, tak że rozum stracił. Jabł. Ez. B. 4. Ma w czubku, a zatem łacny do ogrania. Teat. 7, d. 40. Dobrze w czubkach zagrzani, wracają z karczmy. Zab. 16, 152. Rozum utraca, w czub nalawszy wina. Bot. Pocz. 652. Nikomu nie przepuszczą, jak się w czub naleje. Kochow. Fr. 101. — Pójść w czuby, za łby, ob. Czubić się, poczubić sie, ftd; an bie Sîôpfe friegen, mit etnanber raufen, be? ben Jpaaren jaufen. Dla ciebie pójdę w czuby z samym dyabłem. Teat. 11, b. 41. Ja w czuby pójdę za ciebie, ib. 53, 62. Wnet się w czuby spróbujemy. Teat. 52, 60. Bili się w czubki po naszemu. Boh. Kom. 1, 360. Od słów do słów, w czubki zostali graczami. Zab. 15, 182. Czubki, zaczubki, załebki, bitwa, SRauferei); Boss. волосянка, волосяночка. Prawda, że z tego wszystkiego przyjść do czubów może, I tak było po śmierci Augusta wtórego, Ci bili Sasów, owi bili Leszczyńskiego. Nieme. P. P. 86. Zwady, swary, o mało nie przyszło w czuby. Mon. 76. 141. Czuba podnosić, głowę podnosić, pysznić się, baś fyauyt ftolj ergeben. Kto więcej wziął, nie miałby dla tego czuba podnosić nad drugiego, ani dumy sobie stroić. Gil. Post. 403. b. — §. Czub koński przyrodzony, w’łosy nad czołem między uszami, ber ©d)0pf eineś ^ferbeś über ber ©tinie рііфеп ben Dbren; Ross. чолка, холка, хохолъ, хохолокъ, хохолочикъ, хохлище. Rozpalonym żelazem w samym czubie między uszami przypal koniowi wzdłuż skórę. Lek. Kon. 21. — Czuby u koni dla ozdoby, kutasy stojące z frandzlami, w które łby koni cugowych przybierają się, ^ferbeguaften, fSferbe» büfd;e, jur ijtcratfc auf ben Sopfen ber 51иі[фр[сгЬс. Konie w czubach, postylion w burtach. Xiądz. 19. Żeby była w’stajni wszelka gotowość, konie przybrane; o czubach nie zapomnieć. Teat. 26, b. 12. Konie bez czubów, ib. 19, c. 8. §. Czuby kobiece, stroje głowy bardzo wysokie, i wszelkie tegoż gatunku ubiory, trzęsidła, pióra, lioljer Sßeiberfopfpujs, Slogel. Te modne kornety u panny Cześnikownej nie podobały mi się; kto to widział takie czuby na łbach! Teat. 26, b. 60. Rada, że nastawiła sobie na łbie czubów; dziwuje się sobie, że jej z tym pięknie; ja jej się dziwuję, żejej chce się babilońską wieżę dźwigać. Oss. Wyr. §. Czub, czubek u czapki, pióro, kutas, eine ßuafte, ober ein gebcrtmfd; an ber 3Rü|e. Ten z opiętym kołnierzem, ów z podwójną klapką, Drugi z czubkiem; a ja też z mą niepyszną czapką. Zab. 9, 364. Ejss. §. Czub, czubek u ptaków, wężów i t. d. ber ©d/opf, ber 3htf$, ber 8еЬегЬп(ф. Wąż podnoszący łeb z czubem. Bardz. Tr. 496. Dłuższe pióra na głowach niektórych gatunków ptactwa jeżące się, czubem nazywamy. Zool. 72. Każdy dudek ma swój czubek. Cn. Ad. 340. (każdy ma swoję przyganę; nikt bez ale). Znać dudka z czubka Cn. Ad. 1361. (powierzchność wydaje, co się wewnątrz świeci). — Czubek kura, koguta, grzebień koguci. Cn. Th. ber Jpafynett* famtn. §. Czub góry, wierzch, wierzchołek, bie Sergfuppe, Stoppe, Sergfptije, ber ©ipfel. Konie biegły, Gdzie góry rosłym czubem nad morze wybiegły. Bardz. Tr. 401. Lekko się Parnas wznosi, dwa czuby mający. Bardz. Tr. 358. Niedaleko miasta mała górka wschodzi, Ta czub na kształt schodzistej płaszczyzny rozwodzi. Bardz. Lak. 44. — §. Czub w mierzeniu, nalewaniu, to co nad strych wychodzi, baś