Strona:PL Klonowic-Flis to jest spuszczanie statków Wisłą.djvu/069

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Której rzecz własna jest w wodzie przebywać
I po niej pływać[1]
230.   Jest ryba trefna rzeczona Nautilus,
A od niektórych[a] nazwana Pompilus,
A naszym polskim możesz ją językiem
Zwać żeglarzykiem[b].[2]
231.   Bo z siebie własny uczyni okręcik
Jakby błazenek i morski natręcik,
Gdy sobie igra za czasu pogody
Po wierzchu wody.[3]
232.   A niż się z morza nad wodę wydźwignie,
Napierwej[c] z siebie powódź precz wyżygnie[d],
A gdy się ulży, stroji dziwne cuda
Ona obłuda.[4]
233.   Wspłynąwszy na wierzch wypręży się opak
I położy się na kształt[e] okrętu wznak;
Wnet miasto żagla nastoperczy wzgórę[f]
Posłuszną skórę[g].[5]
234.   I płynie sobie by co statecznego
Jak bosman, gdy co prowadzi grzecznego[h];

  1. T. M. niektorych.
  2. B. żeglarczykiem.
  3. B. T. najpierwej. M. naypierwey.
  4. Tr. B. i M. wyrzygnie.
  5. B. T. nakształt.
  6. Tr. wzgorę. T. w zgorę.
  7. Tr. B. skorę.
  8. Tr. krzecznego. M. k'rzecznego.
  1. Bez pochyby patrz 3. Pławny (spławny) na czem płynąć można np. rzeka, morze; i to co pływa, np. okręt, ryba. Wodna, w wodzie mieszkająca. Własna, właściwa, przyrodzona.
  2. Trefna, ucieszna delikatna. Nautilus po łac. Pompilus po grecku. Porównaj Ovid. (?) in Halieut. v. 101. Tuque comes ratium, tractique per aequora sulci, Qui semper spumas sequeris, Pompile, nitentes.
  3. Natręcik, bo towarzyszy okrętom ciągle: diminutivum, w dobrem znaczeniu.
  4. By wypłynąć do góry, wypuszcza z siebie wodę (powódź precz wyżygnie), aby się stać lżejszym; przeciwnie chcąc się znów ukryć w morzu (235), bierze wodę w siebie; będąc wtedy cięższym, tonie. Obłuda, obłudne widzenie; przedstawia niby okręcik, a rzeczywiście nim nie jest.
  5. Opak, przewrotnie, do góry nogami. Nastoperczyć, na sztorc położyć, na krawędź, wznieść się prosto wzgórę, najeżyć, nadąć się. Opak – wznak rymu.