Zamiast wieczorem, drugiego dnia przededniem przyjechaliśmy. Damaszek jest to wielkie miasto, ale się go nie widzi. Nie ma otwartych ulic i placów, ale uliczki są wąziuttkie, między ścianami bez okien. Okna domów wychodzą na dziedzińce, a nie na ulice. Ulice są to kręte ciemne labirynty, w których nawet sami mieszkańce damasceńscy zabłąkać się mogą. Damaszek jest w głębi kraju daleki od morza, nie ma żadnej większej rzeki, handel jednak ma wielki. Tak zwany Bazar jest rzadkiej wielkości, i mało w jakiem go wschodniem mieście podobny widzimy. Jest to jakby ulica szeroka i nieskończenie długa, sklepiona, z dachem. Po obu stronach są sklepy najrozmaitszych towarów. Na Wschodzie w sklepach nie ma zwyczaju, aby bezczynnie siedziano oczekując kupującego. Zawsze w nich właściciele, agenci pracują. Słychać nietylko gwar ludzi kupujących i sprzedających, ale i różne odbywają się roboty. Trą, piłują, heblują, toczą, mosiężnicy, ślusarze, rozmaisi rzemieślnicy w sklepach swoich pracują. Bazar podobny jest do tunelu, ciemny, i konno jego środkiem jeżdżą, wielbłądy, muły idą obarczone ciężarami. Z uliczek ciemnych przez drzwi boczne wchodzi się wewnątrz domów prywatnych. Wtedy widzieć można czarodziejską piękność Damaszku. Domy mają dziedzińce z pięknemi drzewami, i fontanny z szmerem wytryskują. Na każdym dziedzińcu jest tak zwany divan, rodzaj galeryi pod dachem, z bocznemi ścianami, a na przedzie otwarty, okryty najkosztowniejszemi kobiercami; sufity, ściany, są ozdobione perłową macicą, i drogiemi kamieniami. Te mieszkania prawdziwie oczarowują, ozdobione najpiękniejszemi drzewami, są jakby oranżerye z pięknemi kaskadami. Domy te są rozkosznym ziemskim rajem, upajają słodyczą, są kołyską rozkoszy, zbytku. Hotele europejskie w ten sposób są urządzone. Najbogatsze, najpiękniej ubrane, z ślicznemi wewnątrz ogrodami, są domy konsulatu francuskiego, i bogatych kupców żydowskich, które podróżni dla osobliwości zwiedzają. W tych domach przy-
