Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/80

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

szy znakomity majątek, zapisała go narodowi rzymskiemu, za co przez wdzięczność ustanowiono na jej pamiątkę uroczystość Flory.

Accendones, nazwa przełożonych nad szermierzami u starożytnych Rzymian.

Accensi, zwali się żołnierze rzymscy, zaliczeni do piątej klassy ludności, stosownie do ustanowionego szacunku majątkowego (census). W szyku bojowym piechoty składali piąty szereg. — Accensi, nazywali się także pomocnicy liktorów (ob.).

Accentus ecclesiastici, tak się nazywają przepisywane dawniej duchownym przy śpiewaniu Ewangelii i Epistoł nóty, zmieniające ton ostatniej syllaby (Ob. Śpiew kościelny).

Accessit (dosłownie tłómacząc: zbliżył się, z łacińs. accedere), wyraz używany przy przyznawaniu nagród konkursowych, a oznaczający pierwszą pochwałę udzieloną za pracę, najlepszą po uwieńczonej nagrodą.

Accessorium zobacz Akcessorium.

Acciajoli, starożytna i słynna rodzina we Florencji, która wydała kilku ludzi zasłużonych pod różnymi względami. — Acciajoli (Mikołaj), urodzony w r. 1310, wyświadczył Robertowi królowi neapolitańskiemu ważne usługi, walcząc zwycięzko w Morei, Sycylii i we Włoszech. Królowa Joanna mianowała go wielkim seneszalem Neapolu, a później gubernatorem Bolonii. Obok wojskowych swych talentów był zwolennikiem nauk i przyjacielem Petrarki i Boccaciego. Umarł w Neapolu 1366. — Acciajoli (Donat), urodził się we Florencyi, roku 1428, został r. 1473 gonfalonierem rzeczypospolitej florentyńskiej i bronił z zapałem sprawy ojczystej przeciw Francyi i Rzymowi. Umarł w Medyolanie 28 Sierpnia 1478, w chwili, gdy miał się udać w poselstwie do Francyi. Jako pisarz, Acciajoli zostawił dzieło w języku łacińskim p. t.: Commentarius de vita Caroli Magni. — Acciajoli (Zenobiusz), urodził się we Florencyi r. 1461. Wstąpiwszy do zakonu Dominikanów, został pod Leonem X bibliotekarzem Watykanu. Umarł r. 1520. Zostawił znaczną liczbę poezji w języku łacińskim.

Accum (Fryderyk) ur. w Bückeburgu (pruskiej Westfalii) 1769 r. udał się 1793 r. do Londynu, gdzie otworzył wykład chemii i fizyki doświadczalnej, a w roku 1801, został professorem chemii i mineralogii w Surrey-Institution. Wziąwszy w pomoc osiadłego w Londynie bogatego kupca rycin Rudolfa Ackermanna, do przedsięwzięcia oświecania gazem, napisał w tym przedmiocie obszerne dzieło: A practical treatrise on gas lights, które miało w krótkim czasie cztery wydania, i któremu głównie należy przypisać szybkie upowszechnienie oświecania gazem stolicy i znaczniejszych miast Anglii. Liczne pisma jego, ogłoszone w angielskim języku, miały za przedmiot chemiję praktyczną i przemysł; doczekały się one wielokrotnych wydań i tłumaczeń: między innemi napisał Accum: chemiję praktyczną, ofałszowaniu środków pożywienia i t. d. Umieszczony jako konserwator biblioteki Instytutu Królewskiego, z przyczyny nieprzyjemnej sprawy, wytoczonej mu przez zwierzchników tego zakładu, o zaginienie planów, kart i rycin, jakkolwiek żaden dowód prawny przeciw niemu nie walczył, opuścił swoje stanowisko i przeniósł się do Niemiec. W r. 1822 mianowany professorem w Instytucie rzemiosł i Akademii budownictwa w Berlinie, um. r. 1838. Napisał po niemiecku: Physische und chemische Beschaffenheit der Baumaterialien, 2 T. Berlin 1826 r.

Accursius v. Accorso (Franciszek), jeden z najsławniejszych prawników starowłoskich (glossatorów), ur. 1180 w Bononii, um. 1260. Z dzieł jego najznakomitszym jest: Glossa ordinaria (ob. Glossa), napisane w trzecim dziesiątku XIII wieku, a streszczające wszystkie dawniejsze prace słynniejszych prawników.