Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/469

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

na północo-zachodzie zatoki hudsońskiej. Głownem ich zajęciem jest polowanie i rybołówstwo. Wyznają po większej części religiję katolicką, co głównie ich odróżnia od innych Eskimosów, mających ciemne zaledwo wyobrażenie o istocie najwyższej. Pod innemi względami życie ich i zwyczaje zupełnie są pierwotne.

Algorab, gwiazda 3—4 wielkości, znajdująca się w konstellacyi kruka, przy osadzie prawego skrzydła jego; należy do czwartej klassy gwiazd podwójnych według Herszla.

Algorytm, tym wyrazem oznaczamy zbiór wszystkich znaków używanych w jakimkolwiek rachunku. Tak mamy algorytm funkcyj pochodnych, algorytm rachunku różniczkowego, integralnego i t. d. Niektórzy autorowie, a mianowicie hiszpańscy, praktyczną część algebry oznaczali wyrazem algorytm. Pod tém także nazwiskiem rozumiano rachunki, wykonywane za pomocą czterech działań zasadniczych, to jest: dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.

Alguacil, (z arabskiego Vasil, to jest moc, której udziela łaska królewska), zowie się w Hiszpanii urzędnik, delegowany do wymierzania sprawiedliwości. Jako oznakę władzy udzielają mu laskę sądową (vara). Jedni noszący nazwę Alguaciles mayores, wymierzają sprawiedliwość w jakiem mieście i piastują tę godność dziedzicznie i familijnie, lub też czasowo przez municypalność wybierani bywają. Podobnież zwano także wykonawców wyroków różnych trybunałów, jako to: inkwizycyi, kruzady, zakonów rycerskich. Inni zowią się alguaciles menores lub ordinarios, są to woźni, żandarmy, siepacze, zbiry, słowem słudzy sprawiedliwości i policyi. W czasie uroczystych obchodów, jak np. podczas walki byków, występują oni konno w staro-hiszpańskim stroju. Niegdyś nadzorca królewskich sprzętów łowieckich, nazywał się Alguacil de la monteria: on to z rozkazu monarchy wykonywał juryzdykcyję łowiecką (vara alta de Justicia). Wiadomość o sprawach, obyczajach i właściwych urządzeniach teraźniejszych Alguacilow, znaleźć można w dziele: Los Espannoles pintados por si mismos (Madryt 1843 roku).

Alhage czyli Alhagi, rodzaj roślin do rodziny strączkowych należący, przez Tourneforta dla niektórych gatunków rodzaju Hedysarum (Sparcetta) utworzony, a przez De Candolle przyjęty. Główniejsze cechy rodzaju są: kielich dzwonkowaty, pięcioząbkowy; korona motylkowata, u której płatek górny czyli żagielek nad inne jest dłuższy i przykrywa je zupełnie; płatek dolny, czyli łódka, równa jest bocznym skrzydełkom, pręciki zrosłe we dwie wiązki; owoc, łupina jednokomórkowa, niewieloziarnowa. Główny w tym rodzaju gatunek Alhagi mannifera, zwany u Arabów Agoul, Agal, albo Algol jest małym krzewem kolczystym, z którego sączy się sok biały, gęstniejący, smaku słodkiego, posiadający wszystkie własności manny używanej w lekarstwach. Podług wszelkiego do prawdy podobieństwa, owa manna, którą Żydzi zbierali na pustyni, mogła pochodzić z tego krzewu, który szeroko się rozrastając, słał się po ziemi: Dzisiejsi Arabowie i Persowie zowią tę mannę Trunschibia albo Trungibiu. Niehbur w opisie Arabii podaje, że mieszkańcy używają tej manny zamiast cukru, do ciast i innych potraw. S. P.

Alhakem I, syn Hixema, trzeci monarcha z dynastyi Ommijadów hiszpańskich, wstąpił na tron r. 796, um. w 52 roku życia, w 822 r. po nar. Chr. — Alhakem II, syn Abderramana III, dziewiąty monarcha z dynastyi Ommijadów hiszpańskich, wstąpił na tron r. 961, umarł 976 r. (ob. Ommijadowie hiszpańscy).

Alhambra, dzielnica hiszpańskiego miasta Granady (ob.), od którego oddzielona jest murem na 18 stóp grubym. Alhambra, położona na wzgórzu od wschodniej strony miasta i nad niém panująca, była kiedyś mieszkaniem królów maury-