Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/442

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kami, bez żadnych ozdób retorycznych, wyłącznie męzką powagą. Dla tego też tragedyje jego są sztywne i zimne, a prostota jego planów graniczy z ubóstwem; wiersz nieharmonijny i twardy, język ogołocony z uroczego blasku wszelkiego kolorytu. Pomimo to atoli Alfieri ważną zjednał sobie zasługę w tragedyi włoskiej, usunął z niej bowiem panującą zniewieściałość i pedantyzm klassyczny podług wzorów attyckich. Komedyja nietyle mu się udawała: w niej także przeważa kierunek polityczny, twórczości nie ma żadnej, powikłanie jest bez żadnego zajęcia, charaktery naszkicowane ogólnie i bez najmniejszej indywidualności. Dzieła Alfierego wyszły w 37 tomach (Padwa i Brescia, 1809); najlepszy jego życiorys, oprócz niezmiernie ciekawej jego Autobijografii, napisał Cento-fanti (Tragedie e vita d’Alfieri; Florencyja, 1842). Kilka z jego tragedyi przełożonych jest na język polski, między innemi: Radomint i Zenobija przez Alojzego Felińskiego i Saul przez Wojciecha Bogusławskiego, obie drukowane w dziełach tych pisarzy.

Alfit, mąka z pieczonego jęczmienia, która starożytnym Grekom służyła za pożywienie; zwykle robiono z niej ciasta, będące przysmakiem dla ludu i wojska. Hippokrates w niektórych chorobach zalecał alfit bez soli. — Alfit zwał się także pewien rodzaj tańca komicznego, o którym jednak nic bliższego nie wiemy.

Alfitomancyja, (z greckiego: alfit, mąka jęczmienna i manteia, wróżba), rodzaj wróżbiarstwa za pomocą mąki jęczmiennej z której np. ugniecione ciasto dawało się człowiekowi posądzonemu o zbrodnię. Jeżeli je przełknął bez trudności, uważano go niewinnym; jeżeli przeciwnie, miało to być oznaką jego winy.

Alfons Maryja Liguori ś. (ob. Liguori).

Alfons, król Leonu i Kastylii, z przydomkiem Katolicki, potomek króla Rekarda, a zatem tej samej dynastyi, którą Maurowie pozbawili tronu, zięć Pelagijusza, założyciela i króla nowego państwa Oviedo i Asturyi, po śmierci Fawila, syna tegoż Pelagijusza, sam osiadł na tronie i przez cały ciąg swego panowania wojował z Maurami. Zdobywszy miasto Leon, wybrał je na swoją stolicę i od jego imienia całe nazwał królestwo. Umarł 759 w 65 roku życia. — Alfons II Wstydliwy, syn Froila, zamordowanego w 76S roku, wstąpił na tron 791 r„ umiał korzystać z niezgody pomiędzy Maurami; w r. 802 strącony z tronu, wkrótce znowu nań wstąpił, lecz w 833 roku sam w ręce syna swego, don Ramira złożył władzę najwyższą i umarł 842 r. Stolicę swoją przeniósł do Oviedo. — Alfons III Wielki, syn Ordogna I, wstąpił na tron 866 r.; z początku miał do przebycia walkę z przywłaszczycielem korony Froilem, później z buntem magnatów, co jednak wszystko pomyślnie załatwiwszy, rozpoczął wojnę z Maurami, której świetne zwycięstwa zjednały mu przydomek Wielkiego. Nowy spisek, do którego należał własny syn Alfonsa, don Garcias, przerwał te powodzenia; wszakże Alfons poskromił buntowników i syna zabrał w niewolę, o co urażona królowa, dona Xymena, stanęła na stronie malkontentów. Alfons Wielki, nie chcąc przedłużyć wojny domowej, dobrowolnie w ręce syna złożył koronę, po czem jeszcze, jako generał nowego króla, zwycięzką odbył wyprawę przeciw Maurom. Umarł tegoż samego roku po 46 letniém panowaniu (912). — Alfons IV Mnich, wstąpił na tron 924, zaś 926 r. owdowiawszy wszedł do klasztoru, zkąd gdy znów na tron chciał powrócić, przez brata swego, don Ramira, który tymczasem po nim nastąpił, został oblężony w Leonie i życia pozbawiony. — Alfons V Mężny, syn Ferdynanda Wielkiego, króla Kastylii, po śmierci ojca 1065 r. otrzymał w podziale królestwo Leonu, gdy zaś wkrótce przez brata swego don Sancheza, króla Kastylii, strącony został z tronu, znalazł przytułek u króla Maurów w Toledo, który mu darował wspaniały zamek. Po śmierci don San-