Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/44

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nerałem francuzkim Menou; lecz pobity i sam śmiertelnie raniony, umarł 28 Marca na okręcie w drodze do Malty. Rząd angielski kazał mu wystawić pomnik w kościele ś. Pawła w Londynie. — Abercromby (James), były (speaker) czyli prezes angielskiej izby niższej, syn poprzedzającego, urodzony 1776 roku. R. 1832 zasiadał w parlamencie jako reprezentant Edymburga, a r. 1834 wszedł do ministerstwa Melbourne. Prawość charakteru i popieranie idei liberalnych, tylu zjednały mu stronników, że roku 1835 obrany został prezesem izby niższej. Po wstąpieniu na tron królowej Wiktoryi (1837) wybór ten został ponowiony w nowym parlamencie. R. 1839 złożył godność prezesa i mianowany został baronem Dunfermline, przez co otrzymał miejsce w izbie lordów. Um. 1858 r. — Abercromby (Ralph), syn poprzedniego, ur. 6 Kwietnia 1803 r., został w r. 1836 posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym Wielkiej Brytanii przy dworze florenckim. Od roku 1851 piastuje takiż urząd w Hadze. Po śmierci ojca został następcą jego w parostwie.

Aberdeen, hrabstwo środkowej Szkocji, wybiegające przylądkiem Kinnaird w morze Północne, obejmuje 92 mil □ i liczy około 180, 000 mieszkańców. Część jego południowo-zachodnia, leśna i skalista, mieści w sobie rozgałęzienie gór Grampian, z których najwyższe są: Ben-na-Muic-Duh (3, 320 stóp nad poziomem morza), Cairntoul (4, 245 st.), Cairngorm (4, 095 st.) i Ben-Avon (3, 964 st.). Rzeki znaczniejsze tego hrabstwa są: Deveron, oddzielający je od hrabstwa Banff, Ugie, Ythan (w którym poławiają się perły), Don i Dee. Klimat, mimo zmienności swej, jest łagodny. Mieszkańcy zajmują się górnictwem, chowem bydła, rybołówstwem i handlem, a w nowszych czasach fabrykacyją wyrobów lnianych, bawełnianych, jedwabnych i pończoszniczych. — Stolicą hrabstwa jest miasto tegoż nazwiska, podzielone na dwie części rzeką Dee, przez którą prowadzi wspaniały most w kształcie luku. Liczba mieszkańców wynosi 60, 000. Ma uniwersytet bogato, uposażony. Port miasta, dawniej dosyć niebezpieczny, jest teraz zasłoniony tamą granitową i broniony dwiema bateryjami. Znakomite rękodzielnie wyrobów lnianych, wełnianych i bawełnianych, wywóz płyt granitowych i kamieni młyńskich, rybołowstwo na brzegach Grenlandyi i połów łososi w rzekach Don i Dee, stanowią przedmiot rozległego handlu.

Aberdeen (Jerzy Gordon hr.), angielski mąż stanu, pochodzący ze starożytnej rodziny szkockiej. W młodości swej podróżował po stałym lądzie europejskim i bawił długi czas w Grecyi, a powróciwszy do Anglii, założył roku 1804 w Londynie znaną „Athenian society,“ której członkiem nikt nie mógł zostać, kto nie odbył podróży do Grecyi. Roku 1813 powierzono mu ważną missyję do Wiednia, gdzie udało mu się skłonić dwór do przymierza przeciw Napoleonowi: podpisano je w Cieplicach (Töplitz) 3 Października 1813 roku. Mianowany posłem nadzwyczajnym w Wiedniu, pośredniczył w zawarciu przymierza między Muratem i Austryją; lecz niemógł zapobiedz zerwaniu jego w roku 1815, skutkiem zbrojnego wystąpienia króla neapolitańskiego. Od roku 1814, mianowany parem szkockim, Aberdeen w izbie lordów trzymał się statecznie zasad ultra-torysowskich. Roku 1828 został ministrem spraw zagranicznych w gabinecie Wellingtona i w stanowisku tém, jako przyjaciel Metternicha, działał ile możności na korzyść polityki austryjackiej. Zganił bitwę pod Nawarynem, chociaż poprzednio, wspólnie z Francyją i Rossyją, podpisał pierwsze protokóły dotyczące Grecyi. Sprzyjał także don Miguelowi, lubo sam nazwał go przedtem w parlamencie: „potworem nowego rodzaju.“ Przy rozwiązaniu ministerstwa Wellingtona (16 Listopada 1830 roku), Aberdeen złożył urząd i od tej chwili był w parlamencie jednym z najzaciętszych przeciwników wszelkich wniosków liberalnych,