Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/140

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

partykularnym. W niedziele i święta wszyscy właściciele statków, na znak dany przez wystrzał z działa, powinni byli zbierać się i wypływać na swych statkach dla odbywania ćwiczeń, które kończyli, gdy spuszczono banderę na statku kommissarza. Kto nie był obecnym na ćwiczeniach, płacił kary pieniężnej od 3 do 9 rubli. Pierwszym admirałem Newskim był Potemkin.

Admonicyja, wyraz łaciński, znaczy napomnienie, przestrogę, daną przez zwierzchnika podwładnemu, przez nauczyciela uczniowi. W sprawach kościelnych Admonicya, udzielona mocą władzy biskupiej, poprzedza exkommunikę. Admonicyja, w dawném prawie francuzkiém, oznacza napomnienie dane w obecności trybunału, ze strony prezydującego, obwinionemu o mniejsze wykroczenie, stojącemu przed kratką, z wezwaniem, aby na przyszłość postępował oględniej. Admonicyja nie pociągała za sobą niesławy.

Adolf Fryderyk, książę Holstein Gottorp, król szwedzki, syn Christyjana Augusta, biskupa Lubeki i Administratora kraju Holstein Gottorpskiego, ur. 1710 r. Po śmierci Karola Fryderyka księcia Holstein-Gottorp, Adolf Fryderyk objął opiekę nad małoletnim jego synem Piotrem, gdy zaś ten ostatni, mając zapewniony sobie tron rossyjski, nie chciał przyjąć ofiarowanej mu korony szwedzkiej, Adolf Fryderyk wybranym został przez sejm na następcę tronu szwedzkiego w dniu 3 Lipca 1743. Atoli tron nie przyniósł szczęścia Adolfowi Fryderykowi: arystokracyja szwedzka pozbawiła go wszelkiej władzy i to tak dalece, iż nie mógł nawet bez jej pozwolenia zebrać sejmu ogólnego państwa, na obronę swych praw i przywilejów. Wtedy, za staraniem żony Adolfa Fryderyka, Ludwiki Ulryki, siostry Fryderyka II pruskiego, uknuto spisek przeciwko arystokracyi, która dowiedziawszy sie o zamiarach królewskich w r. 1765, skazała na śmierć stronników tronu. Adolf Fryderyk po dwa kroć usiłował zgromadzić ogólny sejm państwa, ale zawsze znajdował w szlachcie silny i zacięty opór. Zagroził wreszcie abdykacyją i wtedy dopiero dozwolono mu zwołać stany szwedzkie. Stany przywróciły Adolfowi Fryderykowi niesłusznie wydartą mu przez szlachtę władzę, ale niedługo z niej korzystał, umarł bowiem wkrótce potem, d. 12 Lut. 1771 r., zostawiając tron słynnemu w dziejach synowi swemu, Gustawowi III.

Adolf Nasauski, młodszy syn hr. Walrama de Nassau, urodził się między 1250 i 1255 r. W dniu 10 Maja 1292 r. Adolf Nassau wybranym został jednomyślnie na króla Niemieckiego. Byłto dobry i waleczny monarcha, ale nie umiał utrzymać dla siebie korony. Adolf Nassau zawdzięczał swój wybór Albrechtowi austryjackiemu, tudzież elektorom: kolońskiemu i mogunckiemu, którym znaczne dobra przyobiecał. Tymczasem po wstąpieniu na tron, zapomniał o swych obietnicach, i przez to utracił wszystkich stronników. Pożyczywszy od Edwarda I angielskiego 100,000 funt. szterl., Adolf Nassau obiecał mu pomagać w wojnie z Filipem Pięknym, królem francuzkim, ale papież nie dozwolił mu tego uczynić. Ta powolność względem władzy papiezkiej, również jak i zbrojne zajęcie Turyngii, kupionej niby przez Adolfa Nassau, tak dalece ohydziły go w oczach książąt niemieckich, iż postanowili złożyć go z tronu. W tym celu powołali Adolfa Nassau przed kollegijum elektorskie, a gdy tenże stawić się nie chciał, ogłosili go za pozbawionego korony i wybrali na jego miejsce Albrechta austryjackiego, 23 Czerwca 1298. Wybuchła wojna domowa, a Adolf Nassau po walecznej obronie zginął śmiercią bohaterską 2 Lipca 1298 r. Współczesny a nieprzyjazny Adolfowi Nassau, biskup Gerhard, nazwał go: Najwaleczniejszym mężem Niemiec.

Adolphi (Henryk), zmarły w r. 1685, jako superintendent i ober-pastor w Mitawie, w Kurlandyi, wielce się przysłużył językowi łotewskiemu, pierwszy bowiem grammatykę tego języka napisał, którą wydrukowano w Mitawie r. 1856