Strona:PL Cyceron - Sen Scypiona.pdf/63

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.


    przytacza platońskie pojęcia o różnicą, iż obok Sokratesa, stawia mężnego Katona: „Cato sic abiit a vita, ut causam moriendi nactum se esse gauderet; vetat enim dominans ille nobis Deus injussu hinc nos suo demigrare. Cum vero causam justam Deus ipse dederit, ut tune Socrati, nunc Catoni, saepe multis; nae ille medius fidius, vir sapiens laetus ex his tenebris in lucem illam excesserit”. Quaest. Tuscul. I, 30.

    Cycero w innym dyalogu przyznaje się, iż myśl o pochodzeniu duszy ludzkiej, przejął od szkoły włoskiej: „Audiebam, Pythagoram Pythagoreosque, incolas paene nostros, qui essent Italici philosophi quondam nominati, nunquam dubitasse, quin ex universa mente divina delibatos animos haberemus”. De senectute, XXI. To wyznanie pozwala nam przypuszczać, że Cycero doskonale znał historyczny rozwój pojęć o duszy, skoro na poparcie swego zdania, nie odwołuje się ani do Platona, ani 'do Arystotelesa, ale sięga aż do gruntu, z którego wszyscy prawie filozofo wie szkoły sokratycznej i perypatetycznej czerpali. Pytagoras utrzymywał, że dusza ludzka jest wypływem substancji eterycznej (είναι ψυχήν άποσπασμα αίθερος... Diog. z. Laerty, ks. VIII), podobną boskim gwiazdom, emanacją środkowego ogniska, zwanego tarczą Jowisza (Δίος οίκος φυλακή), a zatem bóstwa. (Plutarch, de placit. philosoph., IV, 7). — Demokryt, według Arystotelesa, podobnież utrzymywał o duszy, jako o pewnym gatunku ognia czy ciepła (Δημόκριτός μέν πύρ τι καί θερμόν φησιν άυτην (τήν ψυχήν) είναι... De anima, I, 2). — Plato, dawne materjalistyczne pojęcia o duszy, starał się poniżyć, a natomiast wprowadzić świeże i zgodniejsze z naturą duszy, Tak więc, głównem znamieniem duszy platońskiej, jest jej duchowość i samodzielność; niekiedy