Strona:PL Chudziński Thanatos.pdf/78

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wód i rozpowiadały przyszłość pytającym[1]. Ten rodzaj nekromancyi był znanym i w Rzymie, gdzie już Numa miał tym sposobem otrzymywać wskazówki przy urządzeniu kultu[2]. Coś podobnego istniało także w Patrai, gdzie było obok świątyni Demetry ocembrowane źródło. Do niego przychodzili krewni ludzi niebezpiecznie chorych, a odprawiwszy modły i złożywszy ofiarę z kadzideł, spuszczali na sznurku do saméj powierzchni wody zwierciadło. Podług tego czy chorzy mieli wyzdrowieć lub umrzeć, widzieli ich w tém zwierciedle zdrowymi albo umarłymi[3].

Niewiele słyszymy we właściwéj Grecyi o zaklinaniach duchów pominąwszy nekromanteje. Taką wzmiankę znajdujemy najpierw u Pindara[4], do czego objaśniacz dodaje uwagę, iż na obczyźnie było zwyczajem wywoływać dusze zmarłych. Po nim Aischylos użył wiary w możność zaklęcia ducha za pomocą pewnej ofiary w swoich Persach, jako materyalu do bardzo efektownego obrazu. Atossa, matka Xerxesa, wdowa po Daryuszu, wielkim monarsze Persyi, przebywając w dawnej przepysznėj stolicy Persyi, w Suzie, jako zarządczyni państwa podczas nieobecności syna, pojawia się na wielkiéj terasie pałacu, dokąd także sprowadziła troska i niepewność o los wojska chór starców niezdatnych do boju i dlatego pozostałych w domu. Złowieszcze sny trapiły królowę przez noc, przychodzi więc podzielić się swą trwogą z wierną niegdyś drużyną swego męża. W tém pojawia się jeden z niedobitków armii i przynosi straszliwą wieść o zupełném zniweczeniu floty perskiéj pod Salaminą. Nieopisane przerażenie, bezradność i niepewność przyszłości ogarnia obeenych. W tej trwodze decyduje się Atossa za poradą starców zakląć ducha Daryusza. Idzie zatém do domu, by przynieść potrzebne ku temu rzeczy, a podczas gdy chór starców nuci pieśń pełną boleści, trwogi i zwątpienia, perypetye się zmieniają i scena przedstawia grób Daryusza, zamiast przedsionka królewskiego pałacu. Atossa przybywa z mlekiem, miodem, wodą kryniczną, niezmięszaném winem, oliwkami i kwiatami, następnie chór nuci pieśń zawierającą zaklęcie ducha, ona zaś sprawia libacyą z przy-

  1. August. civ. Dei. 7, 35.
  2. ibd.
  3. Paus. 7, 576.
  4. Ol. 8, 155 ss.