a przodownika chóru szarpią, jeżeli grają „Scyllę“. Otóż tragedya taką właśnie jest, jakto i aktorzy starsi sądzili o młodszych od siebie: Mynniskos mianowicie nazywał Kallippidesa, jako do zbytku przesadzającego, małpą, i takież było (1462. a.) o Pindarze przekonanie[1]. Jak zatém ci późniejsi mają się do tamtych, tak się ma cała sztuka dramatyczna do epopei. Powiadają więc, że epopeja stósowna jest dla widzów dobranych, którzy wcale przyborów zewnętrznych nie potrzebują, tragedya przeciwnie dla pospólstwa. Jeżeli zatém naśladowanie nieszlachetne niższe jest, to właśnie odnosi się to do tragedyi. Ale najprzód jestto zarzut nie dotyczący kunsztu poetycznego, lecz aktorskiego, bo i wygłaszający ustępy epeiczne w gestach przesadzać może, jak Sozystrat, i może toż samo czynić śpiéwający, jakto czynił Mnazyteos z Opus. Następnie i ruchy nie zasługują na potępienie wszystkie, jak nie zasługuje na nie taniec — chyba taniec motłochu — jakto i Kallippidesowi zarzucano i zarzucają dzisiaj jeszcze innym, że nie umieją naśladować niewiast wolno urodzonych. Nadto tragedya spełnia zadanie swoje nawet bez użycia ruchu, podobnie jak epopeja — wszakże okaże się wśród czytania, jaką jest. Jeżeli więc w czém inném wyższe posiada zalety, nie ma konieczności czynić jéj tego właśnie zarzutu. Następnie wyszczególnia się ona tém, że zawiera wszystko, co epopeja — bo i wiérsza jéj użyć może — a nadto śpiéw i wystawę sceniczną, co niepoślednią część jéj stanowi, gdyż przez nią sprawia się najskuteczniéj przyjemność. Prócz tego jest w niéj oczywistość i wśród czytania i wśród gry, w dodatku zaś cel naśladowania dopięty tutaj w granicach szczuplejszych (1462. b.), bo co więcéj skupione, większą sprawia przyjemność, niż co na długi przeciąg czasu rozszérzone, a rozumiém to tak, jak gdyby ktoś np. „Edypa“ Sofoklesowego w tak długą ułożył epopeję, jak Iliada. Prócz tego mniéj jest jedności w naśladowaniu epeiczném, a dowodem tego, że z jakiéj-
- ↑ Mynniskos, znakomity aktor Eschyla; Kallippides, słynący za czasów Sokratesa; Pindar i wymienieni poniżéj Sozystrat i Mnazyteos nie są bliżéj znani.
ale jakiś inny, 3) na zadanie poety wystawienia tego, co być powinno, 4) na rozpowszechnione mniemanie, 5) na rzeczywistość, 6) na warunki kompozycyi. W pozostałych sześciu sposobach uwzględnione jest wyrażenie się: 7) użycie wyrazu obcego, 8) przenośni, 9) zastósowanie prozodyi, 10) rozdzielenie albo połączenie wyrazów ściślejsze, 11) użycie wyrazu dwuznacznego, albo 12) wyrazu ogólnie znanego i utartego.
