„Są do tego wyłącznie przeznaczone Duchy opiekuńcze, dopomagające tym, kogo za godnych swej pomocy uznają; pomoc ich atoli nie na tych się rozciąga, co mają chęci bez wrodzonych zdolności: nie zwykły one czynić ze ślepych widzących, ani z głuchych słyszących.“
Starożytni porobili z Duchów bóstwa specjalne; Muzy były to postacie alegoryczne Duchów opiekujących się sztuką i nauką, a pod imieniem larów i penatów pojmowali Duchy opiekujące się życiem rodzinnem. Nowożytni też dodają naukom, sztukom, rozmaitym rzemiosłom, miastom, okolicom, patronów protektorów, któremi są Duchy wyższe, tylko pod innemi nazwiskami.
Gdy każdy człowiek z osobna ma Ducha sprzyjającego, a zatem i w całości zbiorowej ogół Duchów sympatycznych bywa odpowiednim ogółowi ludzkich jednostek; Duchy obce bywają tam pociągane mocą podobieństwa upodobań i myśli; słowem zgromadzenia, tak dobrze jak jednostki, są mniej więcej otoczone, wspierane, i zostają pod wpływem Duchów odpowiednich usposobieniu i myślom zbiorowości.
Przyczyny pociągające Duchy do ludów są następujące: zwyczaje, obyczaje, charakter panujący i szczególniej prawa, ponieważ w prawach najlepiej się odźwierciadla charakter narodu. Ludzie dozwalający panować nad sobą sprawiedliwości, najdzielniej walczą przeciwko Duchom złym. Wszędy gdzie tylko prawo uświęca niesprawiedliwości, tam Duchy dobre znajdują się w mniejszości, a masy złych je zastępują, utrzymując naród w pojęciach jego dawniejszych, tudzież głusząc lepsze częściowe wpływy w masach jak kłos samotny wśród chwastów. Badając przeto obyczaje pewnego narodu lub jakiegokolwiek zgromadzenia, można z łatwością zrozumieć jakiego rodzaju potajemna ludność pomiędzy nimi się snuje, i wtrąca się do ich myśli tudzież ich czynów.
522. Przeczucie czy to ostrzeżenie Ducha opiekuńczego?
„Przeczucie jest to tajna rada wewnętrzna, podawana wam przez Ducha życzliwego. Objawia się ono też w wyborze
