Strona:PL Aleksandra Humboldta Podróże po Rossyi 01.djvu/118

małej rzeczki Kuszwy. Spadzistość Błagodatu ze strony osady jest pochyłą i dobrze ubita droga prowadzi aż ku wierzchołkowi. Na sam szczyt można się dostać po schodach, wykutych w skale i pokrytych żelaznemi plitami, do których prowadzi mały most, rzucony na wąwozie, zrobionym zapewne przez dawniejsze roboty. Na tym szczycie znajduje się na pamiątkę Woguła Czumpina wzniesiony pomnik, i obok niego jest mała kaplica z otwartą galeryą, z której obszerny widok na górę i sąsiednie okolice.
 Błagodat tworzy osobno stojący, przez dwa wąwozy na trzy góry podzielony grzbiet, którego długość od północy ku południowi rozciąga się przynajmniej na wiorstę. Od wschodu przylega do niego obszerna błotnista Nizina, która tylko od północy i południa opasaną jest odnogami uralskiego łańcucha; od zachodu ciągnie się w równoległym kierunku gęstym jodłowym lasem okryty Ural, którego główny grzbiet jednakże o 20 wiorst od Błagodatu jeszcze oddalony. Pomiędzy wyższemi górami łańcucha uralskiego odznaczają się, idąc z północy ku południowi, szczególnie Kaczkanar, podobna do Błagodatu Magnesowa góra, Kamyszok, Sinaja gora (błękitna góra) i Kundrawy kameń. W odnodze otaczającej błotnistą nizinę od południa, wznosi się nad inne Tiepłaja gora i Grebeszki. Na zachodniej stronie Błagodatu płynie Kuszwa, mająca swe źródło na wschodnim stoku Uralu, na równinie od wschodu Salda, która w samej błotnistej nizinie ma swe źródło; obie wpadają, pierwsza po krótszym, druga po dłuższym biegu, do Tury. Wysokość Błagodatu wynosi według wymiaru Humboldt’a i Rose 1150 stóp nad powierzchnią morza i 483 stóp nad stawem Kuszwinskim.
 Magnesowe żelazo Błagodatu bywa wydobywane równie jak na górze zwanej Wissokaja, nie za pośrednictwem sztolni, ale przez wiercenie i wysadzanie prochem. Teraźniejsze roboty mają miejsce tylko na południowym i wschodnim stoku, dawniejsze odbywały się także na wierzchołku góry. Równie jak w Niżnie-Tagilsku kruszec żelazny bywa prażony w wielkich, osobno stojących mielerzach. Ilość corocznie dobywanego kruszcu wynosi 700,000 pudów, które w przecięciu dają 57 procentów surowego żelaza.
 Roztapianie kruszcu i dalsze obrabianie wydobytego surowego żelaza odbywa się nietylko w Kuszwinsku, ale w wielu innych hutach, które po części leżą w znacznem oddaleniu od Kuszwinska, ale zostają pod jednym i tymże samym zarządem górniczym, mającym swe siedlisko w Kuszwinsku. Fabryki zależące od tego zarządu nietylko leżą na wschodniej, ale też na zachodniej stronie Uralu. Do pierwszych należą