rzoną została duchowna juryzdykcya nad wszystkiemi Mahometanami w państwie.
Tatarowie posiadają dużo przymiotów; są oni spokojni, honorowi, uprzejmi, pełni ufności, porządni, czyści. Przeciwko Rossyanom tleje jeszcze dawna nienawiść i wielkie niedowierzanie, ale rządowi są oddani i posłuszni. Z cudzoziemcami, szczególnie niemcami, są otwarci, szczerzy i uprzejmi, w kole rodzinnem pełni przywiązania, i dają bardzo staranne wychowanie swym dzieciom. Postępowanie ich w ogólności jest moralne. Mołły wywierają w tym względzie ścisły nadzór, który tak dalece się rozciąga, że przy powszechnie znanych przestępstwach, odmawiają honorowego pogrzebu: kara, której Tatarowie niezmiernie się lękają.
W tatarskich wsiach rzadko się zdarza, żeby mężczyzna miał więcej jak jedną żonę. W miastach, szczególnie pomiędzy bogatszemi trafia się to często; ale rzecz bardzo rzadka, żeby kto miał więcej nad dwie żony. Kobiety bywają kupowane; płaci się za nich kalim, który nawet u wieśniaków dochodzi często do 500 rub. ass. Jeżeli mąż daje odpraw swej żonie z przyczyny cudzołóztwa, kalim musi mu być wróconym. Ale jeżeli nie może zarzucić lub dowieść cudzołóztwa, nie otrzymuje go napowrót.
Tatarowie na wsi są bardzo pracowitemi włościanami i wybornemi pszczolarzami. Są oni osobiście prawie wszyscy wolni. Znajdują się tylko pomiędzy nimi niektórzy Murzowie, tojest pochodzący z krajowych książąt, którym Car Iwan Wasilewicz podarował wioski. Mieszkańcy tych wiosek są poddanemi, ale poddaństwo to, według przyjętego zwyczaju, jest bardzo ograniczone i łagodne.
Pożywieniem ich przedewszystkiem jest mięso. Mięsa świniego unikają, gdyż Koran go zabrania; końskie uważa się u pospolitych Tatarów za wielki przysmak; miód i mleko bardzo lubią; i robią dobry miód sycony. Przedniejsi piją bardzo wiele herbaty, a ponieważ w ręku ich znajduje się po większej części handel herbatą, można pić u nich najwyborniejsze gatunki.
O właściwem znaczeniu wyrazu Tatar, Humboldt czyni nastpne uwagi[1]: W państwie Rossyjskiem nazwanie Tatarów odnosi się zwykle do plemienia tureckiego, w którem nie ma żadnych rysów twarzy mongolskiego plemienia. Tatarowie krymscy, gubernii Kazańskiej i Tobolskiej należą do tak nazwanego kaukazkiego plemienia. Tatarowie są Turkami, nazwisko zaś Tatarów początkowie nadawane było przez azya-
- ↑ Rose, wiadomość historyczna i t. d. t. I, str. 108.
