Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 694.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
G


głąb (str. 143), wywód mylny; głąb nie ma nic spólnego z grąb, bo to oznacza ‘miąższość’, tamto, przeciwnie, ‘wydrążenie’; głbieć, głbiący, ‘głęboki’, u J. Tuwima, jest słowackie (hlbiet), nie polskie.

głód (str. 143). Słowianie mają dwa spólne wyrazy: głód i łaknąć, tylko dla ‘głodu’, nie dla ‘pragnienia’, co każdy po swojemu wyraża (pragnę, żądam i i.); niedziw, skoro na ich prarodzinie wody było wszędzie i zawsze aż nadto.

głowa (str. 144). Ślady po nieprzestawionej płynnej ocalały nietylko w słowie gałwak, ‘zołza’, i starorus. gołważnia, ‘topka soli’, od *gołwaga (por. u nas: »głowa cukru«, ale niem. »Hut Zucker«), lecz i w małorus. hołwota: przelatującym żórawiom pokazuje dziatwa chleb, »na tobi hołwotu, a myni żyta kopu« (wróżba to wiosenna).

grąd (str. 156), grępa (str. 157) i grzęda (str. 162). Wszystko wyszło od pnia dla ‘wyniosłości’; postać chwiejna, z rz i r, z nosówką i bez niej. Słowo grędzi, ‘piersi’, ocalało w narzeczowem gręzy i grzęzy, ‘wymiona’. Por. »na grządziech«, r. 1549, »ligna silvestria alias grąndi«, r. 1489. Dla grzęby por. »in insula alias grzamba«, r. 1447, "in monticulo alias na grzębie«, r. 1540. Pod grzęda (str. 162) wymieniłem niepotrzebnie rus. hrydnia, co powtórzyłem na str. 173 (acz króciej nieco) pod hreczka. Z odmianą grzęba: grzęda por. odmianę chrib: chrid (pień skrei-, ‘krajać’) pod grzbiet.


H


hops (str. 172), p. hoc i hop; średniowieczne to, bo czytamy u Miechowity (a za nim u M. Bielskiego w Kronice polskiej) o biskupie krakowskim Zawiszy r. 1382: czarci za nim wołają »pojedźmy na hops, equitemus meretricatum«.

hynszt (str. 175). Uwaga o orzu mylna; p. orz na str. 382.


Ch


chachmęci (str. 175), częste u S. Twardowskiego, chaszcze (u innych pisarzy 17. wieku), ‘zarośla, wertepy’, p. niżej chęchy. Skreśl uwagę o chaszcze na str. 176.

chałastra (str. 175), może zniekształcone chatra i chasa, nazwy czeskie ‘pospólstwa, gawiedzi’; chatra nieobjaśnione.

charwańc (str. 176). Skreśl wystawione na czele charwańc, charwatynia, i postaw Charwaci itd.

chęchy (str. 178), ludowe, ‘nieużytki’, ‘kryjówki’, ‘zielsko’; bez no-