tajstra, tajsterka, ‘torba’, w 16. i 17. wieku (czy nie czes. tanistra, ‘tornister’, ?); dziś tanistra, ludowe; z łac. canistrum (jest i kaistra po narzeczach); tajstki u Mączyńskiego 1564 r. (?).
tak, skrócone z tako; takoż i takież, dziś także zamiast takież; po- i przytakiwać; taki albo takowy r. 1500; tam, skrócone z tamo (tamodźcie, ‘tami dźcie’), tamten, tamtejszy, tameczny, tamok; p. ten. Tak samo u wszystkich Słowian.
taki, już od r. 1500 niemal tylko zdrobniałe: taczki; czes., serb. itd. taczka; taczać, przetak; p. tok, taczać.
taksa, ‘szacunek’, taksować, ‘szacować’, z łac. taxa, taxare (wyszło z kościoła, od taksy papieskiej), a to z grec. tassō, jak i taktyka.
takt, taktowy, nietaktowny, z łac. tactus, ‘dotknienie’, od tango; z muzyki wyszło. Ale taktyka wkońcu z grec. taksis, o ‘szyku wojskowym’, od tassō, ‘szykuję’.
tala, talka, ‘motek nici’; czy nie z Rusi, gdzie jest i ‘miara zbożowa’ talin (pszenicy)?; u innych Słowian wszelakie tal, jest i cerk. prasłowo tal, ‘zakładnik’; tal- nazwy dla roślin: cerk. talije, ‘gałęzie’. Rus. tał (z tur.), ‘rodzaj wierzby’; serb. i słowień. tal, ‘część’, z niem. Theil, tu nie należy.
talar, dawniej taler; »krajać na talarki«, ‘krążyć’ (np. marchew). Nazwy monet pochodzą bądź od figur, np. orłów (które kpiąco krukami i dudkami zwano), krzyżów (np. krajcar), koron, itd.; bądź od miejscowości, gdzie je najpierw bito (halerz od Schwäbisch Hall; floren od Florencji; reński od Renu). Kaspar Schlick zaczął bić r. 1518 w Joachimstal monetę zwaną Joachimstaler (domyślne Münze, Geld); rozeszła się ona i jej nazwa, skrócona w Taler, po całym świecie, aż do dolarów amerykańskich (Ruś odrzuciła -taler i miała w 16. i 17. wieku jefimki = ‘joachimki’).
talent, utalentowany, talencik; europejska przenośnia z łac. talentum, od grec. talanton, nazwy ‘wagi’ i ‘srebrnej monety’, od pnia oznaczającego ‘ciężar, noszę’, łac. tollo, tolero, ‘znoszę’, niem. dulden.
talerz, talerzyk; talerzyki (to samo co i talarki); ogólna pożyczka u Słowian z niem. Teller; od nas na Ruś, co talerkę w tariełkę odmieniła (tak samo na Białej Rusi, a stąd i lit. torelius); inni Słowianie, jak i Węgrzy, mają tanier. Niemieckie Teller z włos. tagliere, tagliero, od taglio, tagliare, ‘ciąć, rznąć’. Z włoskiego: talja, o ‘figurze’, i »talja kart«. Wszystko wkońcu z łac. talea, gdy talon, taljon, z franc. talon z łac. talus, ‘pięta’, ‘odcięcie’.
tałałajstwo, i inne postaci: tałatajstwo, taładajstwo, od 18. wieku, we związku z ludowem tałędać, tałyndać się, ‘włóczyć się’, w najrozmaitszych postaciach.
tałowity, tełowity i tyłowity, tałwisty, w 16. i 17. wieku w obiegu, potem zupełnie zapomniane, o ‘grubych, otyłych’; od słowiańskiego talog, ‘osad’ (u Czechów talow, ‘ropa rany’; węg. talyog, ‘wrzód’); bułg. utalożwam se, ‘uspokajam się’.
tama, tamka, zatamować, z niem. Damm, dämmen; t zamiast d i w łuż. pożyczce tamać, niem. ver-dammen; taka zamiana nierzadka.
tandeta, tandetny, tandeciarz; zajęła dziś miejsce dawnej wendety (p.); niem. Tandelmarkt, Tändler, czes. tandlmark, tandlerz, w tem
