‘obławnicy’, a do tego osaczać (zwierza), osacznicy; to wywodzi się od drugiego prasłowa sek-, sok-, lit. sekti, ‘postępywać za kim’, sakioti, ‘śledzić’, łac. sequor, ‘następuję’ (por. nasze sekwens, konsekwencja), ind. saczate, ‘towarzyszy’. Oba pra-pnie spłynęły więc u Słowian.
ospa, dosłownie ‘osypka’, od sŭp- (p. sypać); por. osep, dawna nazwa ‘dani zbożowej’, nad Łabą wosop, husop, w 12. i 13. wieku; »korzec ospisty«, ‘czubaty’; ospy, ‘danina w ziarnie’, Potocki; ospica, ‘wysypka’.
ostać, ostanę i ostoję, p. stać; w 14. do 16. wieku, jak i ostawić, nieraz zamiast dzisiejszego zostać, zostawić: »ani ostał cielców«, ‘nie zostawił’, właściwie: ‘nie odstał (od) cielców’, »ostaliście pana«, t.j. ‘opuściliście’, »ostawszy kościoła«, ‘odstawszy od kościoła’, »bych ciebie ostała«, biblja; poszło to z od-stać, nie z ob-stać; tak samo w psałterzach: »ale ja nie ostał jeśm kaźni twoich«, »acz ostali są zakona mego«, — »ale ostaną li«, psałterz puławski; dwa różne zupełnie złożenia, z od- i z ob-, spłynęły więc razem: ostatek, ostatni, ostateczny, od tego, ‘co się ostaje, zostaje’; ale: ostańcie, ‘zostańcie’, »w bojaźni bożej ostał«, »ostanie w umowie«, t.j. obstanie.
ostęp, ‘knieja’; jeszcze w 17. wieku piszą obok siebie pierwotne obstęp i nowe ostęp: »i tak z obstęu do ostępu w sworach jeżdżąc«, »w kniei obstąpionej... dla pewniejszych ostępów«, 1690 r.; ostąpać, psałterz: »od ostąpających mię«, t.j. ‘otaczających’. W biblji mieszają się podobne formy różnych złożeń, np.: »nie ostępowali (t. j. ‘odstępowali’) ot pana«, i ostawić, zamiast odstawić (od ssania, t.j. ‘ablactatio’): »w dzień jego ostawienia«; w cerk. więcej podobnych przykładów, np. oszĭd, ‘odszedłszy’, i inne. Por. ostać.
ostroczyć, p. stroka.
ostrów, ‘wyspa’, dawniej ogólne, dziś tylko w licznych nazwach miejscowych: Ostrów, Ostrówek, Ostrowiec; dosłownie: ‘oblany’, od sreu-, srou-, ‘lać’ (p. struga, strumień); lit. pra-srawas, indyj. srawa-, ‘wylew’, grec. rhoos, ‘prąd, rzeka’; nasze słowo z ob (p. ob, o) i *srowo-; t wsunięte między s-r, jak zawsze.
ostrożny, p. strzec; od ostroż, ostroża, ‘straż’.
ostry, ostroga, ostrew, p. oś.
ostryga, małż, w 16. wieku ostrea (jak w łacinie) i ostrzega; z włos. ostrica z łac. ostrea z grec. ostreon (niem. Auster).
ostudzić, ‘ochłodzić’, ‘obmierzić sobie kogo’ (czarami), z tą samą przenośnią co mierzić: mróz; p. studnia.
oszemłać, najczęściej w imiesłowie, oszemłany, o włosach, brodzie, opierzeniu; »starość zmarszczywszy oszemłaną skórę«, »chorągiew rozdarta... oszemłane strzępki«, ‘pogniecione, podarte’, »oszemłał żydowi brodę«; od tego szem-, co u nas w imionach (Szemiot), częste w czes.: oszem, oszemet, ‘oszustwo’, oszemetný, szemetný, ‘oszukańczy’. Oboczne do chom- (p. chomąto); toż z ch: ochemłany, r. 1570.
oszust, oszustać, ‘oszukać’, późne w tem znaczeniu; szustać, ‘szastać’, w 17. wieku używano o ‘mienianiu’: »wolność na niewolą szustać», »szusta z dziadem na płaszcz«. Pierwotne znaczenie tylko o ‘szybkim ruchu’, ‘hałasie’ (» szust go za drzwi«), czes. oszustki, ‘gdzie się noga w górach pośliźnie’, serb. szusztati, ‘szumieć’; por. chusta.
