Słownik etymologiczny języka polskiego/*stud
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
*stud, ‘zimno’; studzić, z wielu złożeniami; studnia (i u innych narodów od ‘zimnej wody’ przezywana, np. lit. szałtinis, ‘studnia’, od szałtas, ‘zimny’), drugi przyp. liczby mn. studzien (w biblji studnia ‘źródło’ i ‘studnia’, ‘fons’ i ‘cisterna’), studzienka od niej, ale do studzien(iec): studzionka, r. 1500, studzieniec, ‘galareta’. Ze złożeń wyróżnia się ostudzić, t. j. ‘gusłami miłość odwrócić’, to samo co ostroczyć (p. stroka). Z wokalizacją y (t.j. ū): czasownik stynąć (d przed n »wypada«), a z wprowadzonem na nowo d: stydnąć (ogólne jeszcze w 16. w.), co odmieniliśmy w stygnąć od 18. wieku, i to przeprowadziliśmy: ostygły, zastygł, zamiast dawnego ostydły; na Rusi do zastynuť dorobiono nowe zastyť i zastywať, tak jak zastrjať do zastrjanuť (p. strząc). Słowo prasłowiańskie, bez dalszych odpowiedników, przeniesiono, już w prasłowiańskiem, na uczucia moralne (tak jak marznąć, mróz, na mierzić), u nas tylko z y, wstyd (p.), u innych Słowian i z u: cerk. czesk. stud i ‘srom’. Od stud-, nazwy zimowych miesięcy u innych Słowian, np. serb. studeni, ‘listopad’.
