napawać, w psałterzu, w biblji, p. poić.
napużyć, ‘nastraszyć’, w 17. wieku, z rus. napużat’ od napugat’ (od pęga, ‘bicz’); ale małorus. napużaty od pud-, ‘pędzić’.
naremny, ‘gwałtowny’, ‘ulewny’ (o deszczu, wodzie), ‘namiętny’ (o człowieku), wyłącznie narzeczowe, podhalskie (u Orkana częste), z e zamiast a po r (co się u nas od najdawniejszych czasów powtarza, por. Redlica w 14. w.); czes. náramný, ‘olbrzymi’. Prasłowo; cerk. raměn, ‘nadzwyczajny’, ‘silny, wielki’, starorus. ramiano (ja zamiast ě, jak w prjamyj, p. uprzejmy), słowień. rameno, ‘bardzo’. Przypuszczam, że ram- przestawione z arm-, i łączę je z staroniem. irmin, ‘olbrzymi’, w irminsul, irminthiod (‘słup’, ‘lud olbrzymi’). Przymiotnik raměn taki sam jak w słowěn. Por. imię Naram, Naramowice.
Narew, rzeka, por. pruską rzekę Narus, Narz, Neria, ‘mierzeja’, lit. rzekę Neris; p. nor.
narężyć, ‘naruszyć’, słowo zapomniane, wielkopolskie, u Miaskowskiego i S. Twardowskiego nierzadkie: »gdyż byś tym narężył królewskiej swej ozdoby«. We związku z urągać; por. rus. narużnik, ‘naśmiesznik’, małoruskie naruha i poruha, ‘obrażanie’, z orężem, do czegoby rus. narużnyj, ‘zewnętrzny’, ruż, ‘twarz, fizjognomja’, naprowadzało.
narok, p. rzec; tyle co urok, i jak ten łączy najrozmaitsze znaczenia; najdawniej, w 13. wieku, niby jakieś ‘opole, okręg’, gdzie narocznicy płacili czy dostarczali dani; w 16. wieku narokiem ‘umyślnie’ (»na zmowie«, więc i ‘napozór’), np. u Glicnera 1558 r., »narokiem a umyślnie« (por. rus. naroczno); dalej, w 17. wieku, naroki ‘wnętrzności’: »psom z uszczwanego zwierzęcia zajuszone naroki«, »wypatroszywszy naroki«; podobnie w czeskiem. W 15. wieku naroczy(s)ty, ‘uroczysty’; w kronice Nestorowej naroczitaja czad’, ‘honoracjory’, słowac. naroczitie, ‘uroczyście’. U wszystkich Słowian powtarza się narok (u Serbów i ‘szczęście’; u innych i tyle co porok, ‘oszczerstwo’), ale tylko u Czechów (u nich nárok i wyraz prawny: ‘pretensja’) i u nas przeniesiono na części ciała, ‘wnętrzności’ (u Czechów nieco inne). Mylne wywody co do naroczników i naroku (o jakichś konfiskatach itp.) usuwam. W 14. wieku narzec ‘przestrzec’. Narzekać, narzekalnice, rozwinęło się w zupełnie innem znaczeniu; termin to pogański: ‘żałoba po umarłych’, ‘lamentatio’, ‘officium mortuorum’, kariť po starorusku, przez płaczki (zawsze kobiety!); dziś zesłabło na byle ‘biadanie’.
narościć, o kurach: »naroszczone bez kura {{kor|kokoszy|kokoszy« (Potocki), »kura się narościła«; od pnia ners-, nors-, lit. nersz(ē)ti, narszas, pierwotnie tylko o ‘ikrzeniu ryb’; z *norst poszłoby polskie *nrost, ale zbitka nr niewygodna, więc w środku słowa wstawią d (p. pandrowie), w nagłosie albo odmienią nr w mr (p. mrzost; tak samo u innych Słowian, serb. mrijest, ‘ikra’, słowień. mrest; por. serb. pamraw = pandrow), albo wstawią a; narost więc z *nrost, jak narów z *nrow.
narów, znarowić, narowity, roku 1607: »wesoły i niegnarowity (!) koń«; u Błażewskiego (w tłumaczeniu Kromera z r. 1611) norowy, »roznorowiona swawola«, całkiem z ruska (jak nieraz u niego); z *nrow,
