cięty’, lawas, ‘ucinek’, lāwas, ‘ostry’. Słowo rus., czes. i nasze, arcyrzadkie na Południu (niema go w cerk.).
łaz, przeważnie w liczbie mn.: łazy, ‘trzebież w lesie przez wypalenie czy wykopanie’; zgodne chyba pozornie z następnem łaz.
łaz, przełaz, łazić i liczne złożenia; łazęka, rzadziej łazęga, ‘zbieg, szpieg’, w średniowieczu, np. w aktach śląskich, i ‘chłop nie osiadły na stałe’; ze zwykłym przyrostkiem -ba: łaźbić, o bartniku posługującym się łaziwem czy leziwem albo łazbieniem do podbierania pszczół; łaziebny jednak i łaziebnik zowie się ‘posługujący w łaźni’, a łaźnia nazwana od łażenia w dół czy komórkę, gdzie na kamienie rozgrzane lano wodę; łazienka; oba te słowa znają oprócz nas tylko Ruś i Łużyczanie, tylko w zabytkach późniejszych; Nestor ich jeszcze nie ma, daje istbę (p. izba); zamiast łaziebnika oczekiwalibyśmy łaziennika. »Sprawić komu łaźnię«, od bicia miotełkami w łaźni, co poświadczone od 10. w. u Słowian, u nas o Chrobrym opowiadane. Czasownik pierwotny; lazę, leźć (p.); prus. lize, ‘lezie’, zemai lizuns, o Chrystusie: ‘zstąpił do otchłani’, łotew. lēzāt, lēzētiēs, ‘spuszczać się z góry na saneczkach’, lēzens, ‘równy, płaski’, więc może i dawne niem. laege, ‘płaski’, nordyjskie lagr, ‘niski’, grec. lachys, ‘niski’. Tak samo u wszystkich Słowian: cerk. łaziti, łażą, itd.; tylko łaźbić nasze wyłącznie.
łazanki, ‘rodzaj klusek’, z włos. lasagna.
łączyć, łączny, łącznik; pierwotnie: łęczyć, łączę; łększa, o ‘oddzielaniu’, »łączyć córkę z matką« jeszcze u Leopolity: ‘odrywać’; podobnie: »jak się dusza łączyła (t. j. ‘rozdzielała’) z ciałem«, »patrząc na łększę naszę i rozdwojenie«; później przeciwnie: ‘spajanie, jednoczenie’; łącz, ‘wisz, sitowie’ (od ‘wiązania’); tak samo u wszystkich Słowian (Czesi urobili luczba dla ‘chemji’); lit. łankioti, ‘giąć’, łankyti, ‘nawiedzać’. Znaczenie pierwotne: ‘zginać’, p. łęk; odłączyć i rozłączyć nadały i niezłożonemu znaczenie ‘oddzielania’, gdy później złączyć, połączyć, równie na niezłożone oddziałały; w cerkiewnem łącziti znaczy ‘dzielić’; mało- i białoruskie łuczyty w naszem znaczeniu jest polonizmem. Nowy (?) rzeczownik rozłąka, ale to już w cerk. 10. wieku, rus. rozłuka.
łągiew, narzeczowo lągiew, łonew, ‘luśnia’, od niem. Lünse również wyszło?; wywodzą je z niem. Langwage (?).
łąka, łączka, łąkowy, łączny; z u: Pałuki, dawna nazwa krajowa: ‘nizina nad skrętem rzecznym’; od ‘skrętu’, łęku (p.) przezwana; w cerk. przeniesione na umysłowość: łąka ‘zdrada, fałsz’ (stąd rus. łukawyj, o ‘djable’), ‘zatoka morska’. Znaczenie ‘krzywizny, wygięcia’ ocalało w łąkoć (p.).
łąkoć, łąkotka (i nazwa herbu »Krzywaźni«); »łąkotką tam i sam wężowato się wije«, »łąkotką nakształt łuku krzywego zgarbiony«, »bez łąkotek i dołów«, r. 1591, »łąkotkę napisawszy«, ‘nagryzmoliwszy’; w herbie nazywa się i łąkawicą, od łąkawy, ‘krzywy’; rus. łukawyj, cerk. łąkaw, ‘złośny’. Pień lęk-, łąk-, p. łęk, łuk; tak samo w litew. łanka, ‘łąka nadrzeczna’, ‘dół’, iłanka, ‘wgięcie’, do czasownika lenkti, ‘zginać’; por. rus. łukomorje, ‘zatoka’, bułg. lŭkatuszka, ‘zakręt’, czes. sluka, ‘sidło’.
