nierz nią zbrojny’, kopijnik, kopijniczą służył; obok tego i kopiennik, kopienniczy, kopienniczyć. Od ‘włóczni’ na monecie zwano i moskiewską kopiejkę od 15. w., niegdyś w Warszawie dobrze znaną ‘dwugroszówkę’. P. kopać.
kopno, koplina, kopnia, ‘ziemia niepokryta śniegiem’, co na niej już stopniał (na wyniosłem miejscu, serb. słowień. kopn(i)eti, o ‘tajaniu śniegu’), albo jej wcale nie pokrył. P. kopeć.
kopr, mylnie koper; koprzyk (Rej); swojski, polski, lub włoski, ogrodny. Prasłowiańskie, chociaż to nazwa rośliny hodowanej, więc obcego pochodzenia (?); nazwa słowiańska, cerk. kopr, od kop-, p. kopeć (dla zapachu), z przyrostkiem -r; powtarza się w kopriwa, p. pokrzywa; trudność sprawia samogłoska, por. lit. kwapas, ‘woń’.
kopuła, ‘sklepienie’, kopułka, kopułowaty, z włos. cupola; nasze o niby od kopy.
kopyść, kopystka (w Poznańskiem, 1532 r.), ‘łopatka’, p. kopać; urobione od kopy jak korzyść od kory.
kopyto, kopytko; kopytnik (dawniej i kopydlnik, kopydlik nawet, chyba mylne formy), ‘asarum’ (u wszystkich Słowian, od kształtu liści); kopytne, kopytowy; p. kopać; urobione od kopy jak koryto od kory.
kor, kór, z rus. kor’, ‘szkarlatyna’, ‘odra’.
kora, p. skóra, korzyść, koryto.
korab, z ruska i korabl; korabny i korabiowy; ‘nawa morska’; ogólnosłowiańska pożyczka z grec. karabion; ponieważ jednak niema podobnej drugiej pożyczki greckiej w Prasłowiańszczyźnie, a grec. b w czasach pochrystusowych wymawiano jak w, więc Słowianie przejęli tę nazwę nie od Greków samych, lecz może przez Traków(?). Romańska karawela również stąd wzięta.
koral, koralka, koralewy (r. 1532), koralowy (pacierze, paciorki), z włos. corallo z łac. corallum z grec. korallion, może wschodniego początku.
korba, ‘rączka do obracania koła’, z niem. Kurbe(l) z franc. courbe z łac. curvus, ‘krzywy’.
korbacz, ‘bicz’, i karbacz (niem. Karbatsche, franc. cravache), z węg. korbács z tur. kerbacz; jest od nas i na Rusi.
korbas, korb (Mączyński 1564 r.), z niem. Körbes z łac. cucurbita, Kürbis, ‘dynia’ (»korbas albo bania« około r. 1500).
korbel, ‘kubek’ (1582 r.), z czes. korbel.
korcić, korcieć, częste u Potockiego, ‘trapić, gryźć’; zdaje się pożyczką z ruskiego, jeśli nie odwrotnie, bo głównie w małorus. znane, kortyt mene, ‘korci mię’.
korczak (nazwa herbowa), ogólnie średniowieczne dla ‘naczynia do picia’, ‘kubka wielkiego’, mylnie i dla ‘misy-krzynowu’ (około r. 1500); należy widocznie do korca, boć i ‘czerpak’ znaczy, i nazwę »młyna korzecznika« (z kołem zaopatrzonem w skrzynię) powtarza; więc cerk. krczag, ‘dzbanek’, rus. korczaga, ‘garnek baniasty’, czes. krczah, ‘dzbanek z wąską szyją’ (o których p. karczma), zupełnie odmienne.
kord, ‘miecz’, z węg. kard, co z języków irańskich (pers. kard, ‘nóż’, alańskie, t. j. oseckie, kard); u nas zapisane już r. 1279 i 1432 (w dokumentach i aktach sądowych); jest już w cerk., ale rodz. żeńskiego, korda, więc może nie bezpośrednio z węgierskiego poszło.
korda, ‘sznur’, »w kordach trzy-
