wian: cerk. grudije i gruzdije; nazwa grudnia dosyć ogólna, serb. nawet grumen z *grudmen, gruda, czes. hrouda; lit. grudżu, grusti, ‘rozbijać’, grudus, ‘ziarno’, graudus, ‘łupki’, i ‘wzruszający’ (rusk. grust’, grustit’, ‘smutek’, u Serbów i Słowieńców ‘wstręt’, cerk. grąstok, ‘wstrętny’, z ą), graudulis, ‘grzmot’, niem. Grütze (p. gruca), nord. griōt, ‘żwir’, łac. rudus (nasze rudera, p.), ‘gruz’.
grunt, gruntowny, zgruntować, »gruntowy podatek«; z niem. Grund, prasłowa o wątpliwym początku; złożenia: gruntwaga, pisane i przez d. Późne, ale już znowu przestarzałe grądal, grundal, grundychwał, ‘prostak’, poszło, jak inne podobne, z najniewinniejszej nazwy rybki, Gründling dziś, w 15. i 16. wieku Grundel, tak samo jak dubiel lub flądra (p.).
grusza, gruszka, gruszkow(at)y, gruszecznik (jak jabłecznik), gruszczanka (jak jabłczanka, ‘polewka’); prasłowo; bywa z g, lecz u nas na Północy i z k, krusza, Kruszwica (co do w, por. w biblji: »w wirzchu gruszewia«, u Leopolity: gruszek; gruszewim, u Leopolity: gruszkom); to samo k powtarzają inni Słowianie (Bułgarzy i Serbowie, tudzież Łużyczanie) i Litwa cała: kriauszē, prus. krausi. Nazwa ma pochodzić ze Wschodu (kurdyjskie koreszi, kureszi, ?), jak i nazwa wiszni.
gruszt, »na gruszt założyć« (u Reja), z turniejów, ‘drzewo (kopję) na toku dla natarcia na przeciwnika założyć’; z niem. Gerüst, por. rusztowanie.
gruz, ‘rudera’, ‘rum, mur potłuczony’; podobieństwo przypadkowe z dolnoniem. Grus, p. gruda; gruz jest gręzem, p. grążyć i grzęznąć; gruzła, gruzełka, i gruzeł, gruzoł (odmienny od gruczoła!), urobione jak węzeł, dla ‘bryłki’, ‘kulki’; Oczki (1580 r.) gruwazłki, i grwaski (!!), rozszerzone gruzłki: wa, ow, we i podobne zgłoski służą temu nieraz; od gruzły i gruźlica. Gruzła powtarza się tylko u Łużyczan.
gryf, ‘rączka, chwyt’, z niem. Griff, od greifen, ‘chwytać’; gryfel z Griffel; gryfik, grefik, częste w 17. w. (do szczepienia latorośli), z franc. greffe; gryf, ptak bajeczny, niem. Greif z łac. gryphus.
grymas, grymaśny, grymaśnik, z franc. grimace.
grynszpan, grynszpanowy, r. 1553 gryszpan, z niem. Grünspan, ‘zieleń hiszpańska’, ‘viride Hispanum’ średniowieczne.
grypsać, grypsnąć, ‘zarwać’, »na honorze grypsa«, Potocki, grapnąć, grapsnąć, dźwiękonaśladowcze raczej.
grys, z niem. Gries; słowo niem. w tem znaczeniu nowe, dawniej tylko dla ‘żwiru’, ‘piasku’, p. gruda.
gryźć, gryznąć; złożenia z u-, z-, roz-, nad-; częstotliwe: dogryzać; zgryźny, zgryźliwy; zgryzota; gryzipiórko; gryzoń; gryzmoła, gryzmolić; gryża, choroba. Litew. graużti, grużineti, ‘gryźć’, grużas, ‘kusy’, grūżtis, ‘ból’; grec. brychō, ‘zgrzytam’. Prasłowo; cerk. grysti, gryzą, i u wszystkich Słowian.
grzać, zagrzewać, z przyimkami: ode-, wy-; grzanka (i w znaczeniu: ‘gratka’); ogrzewalnia. Pień grie- (grě), odmiana pnia gēr-: gor- w żar i gorzeć (p.). Prasłowo; cerk. grěją, grějati, sŭgrěwati, czes. hrzáti, rus. griet’, griewat’.
grzbiet, grzbietowy, grzbietowizna (‘świnie mięso ze grzbietu’). Prasłowo, z pierwotnego skrĭbĭt-, ma
