dzą, bo u Osetów do dziś don ‘woda’, rzeka’, a Etul, jak Węgrzy Don nazywali, turecka nazwa ‘rzeki’, i ‘Wołgi’; ależ Dunaj nie Irańcy nazwali, lecz Celtowie?). Dniestr nie pojawia się w nazwach osobowych, jak Dniepr lub Dunaj; obie nazwy nie słowiańskie, ale ich -str, -pr, nie wyłożono zadowalająco. O porohach Dnieprowych Grecy nic nie zasłyszeli.
dno, denko, bezdna, bezedna, bezden (l. mn. bezednowie w psałterzu, »otchłani« w puław.; »do bezednów« ), bezdeń, bezdenny (dawniej i przezdenny); »po suchem dnie« i »po dnu morskiem«, w biblji. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; cerk. rus. dno, rus. donce, ‘denko’, i podienja (z miękką półgłoską); czeskie dno, oddenek, ‘odziemek drzewa’, ‘pniak przy ziemi’; bułg. izdŭnka, ‘odrośl’, serb. izdanak, ‘kij odcięty przy ziemi’, izdan, ‘gdzie rzeka wypływa’; czes. bezden, bezdna, cerk. bezdŭna. Dno z *dŭbno, lit. dugnas z *dubnas, łotew. dubens, dibens, ‘grunt’, celt. dubno, w nazwach; od tegoż pnia co debrz (p.; Dubra, nazwy rzek celt., niem. Tauber z tego, i litew. Dubra, por. wyżej Dbra) i dziupło (p.); gock. diups, niem. tief, ‘głęboki’, goc. daupjan, niem. taufen, ‘chrzcić (ponurzyć)’.
do, przyimek z 2. przypadkiem i we złożeniach: dojść i t. d.; tak samo u wszystkich Słowian; brak go w litew.; niem. zu (z tō), grec. awest. łac. po słowie: grec. oikon-de, ‘do domu’, awest. waesmen-da, łac. en-do, in-du (stąd indygienat, imperator z indu-perator, a stąd imperjum, imperjał).
dob’, ‘dobry’, u nas już tylko w imionach, Dobiesław, Dobiegniew; skrócone, jednopniowe w Dobku, Dobczycach; cerk. dobl’ i dob’, ‘dzielny’, doblest’, ‘dzielność’, doblno, ‘dzielnie’, ‘mężnie’, rus. (z cerk.) doblest’, doblestnyj, ‘heroiczny’; od doba (przyrostek -j).
doba, ‘czas pomyślny’, »póki czas na dobie«, »na dobie być«, ‘w pełni’, dotychdób, ‘dotychczas’; ‘przeciąg 24 godzin’; znaczenie pierwotne: ‘pora’, ‘co odpowiednie’; podobać się, podobny (stąd podobno, ponno, pono, skrócenie, jak rus. nado z na dobie), spodobać i upodobać; nadobny; zdoba, ozdoba, ozdobny, ozdabiać; przypodobać się; »w tę dobę« używa biblja z czeska dla ‘tedy’, ‘tak’, ‘więc’. Tak samo u wszystkich Słowian; czes. doba, ‘ozdoba’, nadobí, ‘naczynie’; rus. udobnyj, ‘dogodny’, nadobnyj, ‘potrzebny’ (co na dobie jest), upodobit’ sia, ‘przyrównać się’; cerk. podoba, ‘ozdoba’, podobĭn, ‘podobny’. W lit. odpowiednikach trudno odróżnić, co rodzime, a co pożyczka ruska, np. lit. daba, ‘charakter’, dabinti, ‘zdobić’, łotew. nedabls, ‘jadowity’; goc. ga-daban, ‘pasować’, gadōfs, ‘pasujący, stosowny’; p. dob i dobry.
dobosz, ‘bębniarz’, w 16. i 17. w., od piechoty węgierskiej, z węgier. dobos od dob, ‘bęben’ (stąd nazwa zbója Dobusza). Ale doboszować, doboszanie u Paska zamiast deboszować, z franc. débauche (od starofranc. bauche, ‘warsztat’).
dobry, dobroć, dobrota, dobrotliwy, dobrowolny, dobrowoleństwo (jeszcze w 16. w. używane), dobrodziej i dobroczyńca, dobrodziejstwo, udobrzyć (ziemię), udobruchać; dobrorzeczeństwo, ‘błogosławieństwo’; dobromyślny; i w licznych imionach, Dobroniega i i.; dobrochna dla ‘geranium’ r. 1472 (częste jako imię), do-
