Strona:PL A Dumas Nieprawy syn de Mauleon.djvu/274

clin; cokolwiek historyą Bretanii, ponieważ to mój kraj.
 — Ale słyszałeś przynajmniéj o tych wszystkich potyczkach, które po wielekroć Francyi groziły zgubą.
 — Tak, słyszałem Naj. Panie. Wasza K. Mość chce mówić zapewne o bitwie pod Courtrai naprzykład, gdzie hrabia d’Artois zginął; o bitwie pod Crecy, gdzie król Filip Walezyusz uciekł, i nakoniec o bitwie de Poatier, gdzie król Jan został wzięty w niewolę.
 — I cóż! Bertrandzie spytał król, czyś kiedy zastanowił się nad przyczynami, które spowodowały przegranie bitwy.
 — Ja najmniéj myślę, Najjaśniejszy panie, to mnie utrudza.
 — Pojmuję, ale ja myślałem i znalazłem przyczynę.
 — Czy tak?
 — Tak, i chce ci ją powiedziéć.
 — Słucham, królu.
 — Czy uważałeś jak tylko Francuzi występują do bitwy, zamiast ściskać się jak Flamandczycy, albo Anglicy, i osiągać korzyści, kiedy jest chwila po temu, rzucają się w nieładzie jeden po drugim, z jedyną myślą odznaczenia się? Ztąd brak jedności, bo każdy ulega swojéj, woli, wykonywa prawo swojego kaprysu, i słucha głosu który mu mówi, naprzód. Otóż dla czego Flamandczycy i Anglicy są narodami