Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/64

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

zachowała konia z jeźdźcem (Waikimas), zupełnie do Keltyckich podobnego.
Ze trzech peryodów okresu bronzu, w których bronz z kamieniem sam przez się i z żelazem obok się znajduje, piérwsza i ostatnia tylko są u nas najwidoczniejsze.
Pomniki bronzowe, których główne rodzaje wyliczym tu obszerniéj, jeszcze mając o nich powiedzieć przy okresie ostatnim, niezmiernie u nas są rzadkie, jednakże tu i ówdzie w krajach Słowiańskich rozrzucone się znajdują.
I. Bronzowe sztabki (Paalstaebe); rodzaj siekiero-dłót, od trzech do dziewięciu cali długie, używane jako siekiery lub dłóta, ku końcowi rozszerzone, z boków zagięte na drzewce. Przykład podobnego narzędzia znajdujemy w starożytnościach Szlązkich, wydanych przez Büschinga.
II. Celty (Celte); tak nazwane siekiery i siekiero-młoty, które osadzano w drzewo na prost w tępym końcu.
Przepysznych kilka celtów bronzowych posiada Muzeum Czeskie; znajdujemy je rysowane u Vocel’a (T III, 13). W grobach Staro-Słowiańskich w Meklemburskiém, odkopywano celty bronzowe, osadzane na trzy do czterech stóp długich rękojeściach; z rzemieniem, który do noszenia ich, lub jak chce Lisch (Andeutungen über die altgermanischen und slavischen Graeberalterthümer Mecklemburgs), do chwytania po uderzeniu nieprzyjaciela miał służyć. Leżały one zwykle po prawéj stronie szkieletu.
Bronzowy celt, rysowany u Vocel’a, ma kształt siekiery, osadzonej nie tak jak dzisiejsze i kamienne, ale wprost naprzeciw ostrza otwór mającéj; rodzaj rękojeści a raczéj zgiętéj sztabki, umocowującéj przy nasadzie, zdobi to narzędzie bojowe.
Najpiękniejszy celt bronzowy, z góry Pleszywec (Łyséj?) pod Ginec w Czechach, znajduje się w Muzeum Praskiém.
Niekiedy do celtów się zbliżają, i jednego z niemi prawie być musiały użytku, nieco tylko od nich mniejsze, osadzane przeciw