Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/196

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

run, w drugiéj tarczę wyginaną, z napisem nie runicznym, ale średnio-wiecznemi, dziwnych kształtów głoskami łacińskiemi, do żadnego alfabetu nie należącemi.
Pomnik ten, jak inne tego rodzaju, wcale nie jest starożytnym i podrobionym się być zdaje. Powagę, potęgę i siłę wcale inaczéj wyraziłby pierwotny artysta; tu widziemy tylko przesadę w formie oklepanéj, jakąś chętkę stylu, z któréj naśladownictwo i wpatrzenie się w formy klassyczne przegląda.
Porewid (Porenut); może tak nazwany od pór-widzenia, opieki nad porami roku-czczony był w Rugji. Saxo Grammatyk pisze, że posąg jego jak Porońca, miał pięć głów, i stał bez wszelkiego uzbrojenia i oręża. »(Saxo Gram. L. 14, p. 294. Porevithi simulacrum iu proxima aede colebatur, id quinque capitibus consitum, sed armis vacuum fingebatur. Quo succiso Porenutii templum appetitur. Haec statua quatuor facies repraesentans, quintam pectori insertam habebat, cujus frontem laeva, mentum dextra tangebat).» Czczono Porewida tylko miejscowo w Karewcji (Korenicy), a bałwan jego wywrócony został w r. 1148.
Poroniec: bóstwo lubieżne, opiekun roskoszujących, wedle wyżéj przywiedzionego Saxo Grammatyka; był posągiem o czterech twarzach z piątą w piersi zanurzoną; jedną rękę trzymał u czoła, drugą dotykał części wstydliwych.
Zwalił ten posąg Waldemar Duński w r. 1108.
Jesse; Bóg co do mythu do Peruna zbliżający się, który jak wyglądał, z autentycznych źródeł nie wiemy: P. Wolański w figurze z piaskowca ukutéj, siedém stóp wysokiéj, (Briefe, Samml. 11, XIV. 2), na wpół nagiéj, z szatą na ramie zarzuconą, z ręką lewą w któréj cóś trzymać się zdawał odbitą, prawą oparty na tarczy wyginanéj, z napisem w tym rodzaju, jak wspomnianego Peruna, chce widzieć Jesse. Twarz postaci