Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/112

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
XV. OŁTARZE, KAMIENIE OFIARNE.

Miejsca gdzie składano ofiary, zwały się u Słowian zachodnich, jak świadczy Glossator Czeski (w rękopiśmie Mater Verborum), Trzebnicami — ofiara, trzeba, obieta.
Obiety pogrzebowe, mogą mieć związek z pogrzebowemi obiadami, do dziś dnia zwyczajnemi na Rusi; składającemi się z potraw ofiarowanych zmarłym na mogiłach i cmentarzyskach, bogom pod drzewami (Czestmir, w 22). Miejscami ofiar były także wyżyny, hełmy gór, skaliste, łyse ich wierzchołki, na których stawiono proste kamienne ołtarze. W Czechach ślady tych ofiarnisk, znajdują się we wszystkich prawie miejscowościach, nazwanych od treba (ofiara), jako to: Trzebnice, Trzebiste, Trzeblice, Trzebin, Trzeboń, Trzeboc, Trzebic, Trzebetice, i t. p.
Na Szlązku w Trzebnicy, dawno już, bo przed górą trzechset laty, poczęto odkopywać urny, w niższych Łużycach pod wsią Trzebic, są ślady odwiecznéj sadyby.
Zdaje się, że w Polsce, a może i w Rusi, śledząc po miejscach od trzeba nazwanych, a dosyć licznych, możnaby odkryć podania o placach ofiarnych i ich szczątki. Wiemy o wykopalisku, acz z czasów nas bliższych w Trzebuniu, dowodzącém starożytności téj osady; rozważenie starych nazwań miejsc i uroczysk, niejest w poszukiwaniach małéj wagi[1].

W właściwéj Polsce kamieni i ołtarzów ofiarnych wcale nieznamy, podania tylko świadczą o ich posadach. Ołtarze

  1. Tak samo nazwania od Żal, mogiła, powinnyby wskazać, gdzie są starożytne grobowiska Słowiańskie; imiona też miejsc od popielnic i popiołu, które w Czechach i Morawach niesą rzadkie, a w Polsce spotykają się także; jako Popiel, Popielany, Popiele; imiona od Żar, Żerowiszcze, oznaczające zgliszcze, jako Żerowice, Żornyszcze, Żurawniki (mogiła), u nas, jak w Czechach i Morawii, naprowadzają na ślady pogańskich cmentarzysk.