Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/348

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

mieszkańcami. Stolica tego powiatu, obfitego, tak samo jak Jańsborski, w lasy, a nadto w bardzo liczne, ale niewielkie jeziora, Ządzbork (Sensburg), leży na uboczu, wpobliżu granicy warmińskiej, w okolicy prawie czysto niemieckiej, i posiadała w r. 1900 4,587 mieszk. Powiat Lecki różni się od dwóch poprzednich brakiem większych lasów i obejmuje kilka wielkich jezior, między nimi Lewencińskie i Kisajno, które jest właściwie odnogą południową największego z jezior mazurskich, t. j. Mamry. Kraj ten jest znacznie równiejszy od poprzednich, więcej urodzajny, w połowie niemiecki. Stolica Lec (Lötzen), położona, jak już wspomniano, na przesmyku między jeziorami, posiadała w r. 1900-ym 5,827 mieszkańców. Przesmyk jest, ze względu na swe wielkie znaczenie strategiczne, silnie owarowany. Główna warownia, położona po wschodniej stronie miasta, nosi nazwę fortu Boyen. Powiat ten posiada jeszcze 1 miasteczko: Ryńsk (Rhein) z 2,022 mieszkańcami, nad północnem wybrzeżem długiego jeziora Tałty. Powiat Węgoborski, graniczący na północy z Leckim i obejmujący większość jeziora Mamry, ma już charakter prawie czysto niemiecki. W nazwach miejscowości — i tam jednak jeszcze przeważają polskie — znak, że niegdyś ludność mazurska była tam silniejsza, a bodaj nawet stanowiła znaczną większość. Jedyne miasto powiatu, Węgoborek (Angerburg), leży u wypływu Węgorapy z jeziora Mamry. Naliczono w niem w r. 1900-ym 5,034 mieszkańców. Między powiatami Węgoborskim a Reszelskim leży, należący do obwodu reg. Królewieckiego, powiat Rastemborski, który zalicza się zwykle także jeszcze do Mazowsza pruskiego, jakkolwiek Mazurzy protestanccy są tam nieliczni, a ludność polska przybyła do niego prawdopodobnie z Warmii. Powiat ten różni się swym charakterem fizyczno-geograficznym stanowczo od wymienionych poprzednio, jest płaskowzgórzem, pozbawionem zupełnie jezior większych, a nawet średnich. W nazwach miescowości są liczne ślady języka, spokrewnionego z litewskim, — może staropruskiego. Miast posiada powiat ten dwa: Rastembork z 11,108 i Drengfurth z 1,513 mieszk.
Powracamy po tej wycieczce do obwodu Królewieckiego, znowu na szczere Mazowsze, posiadające po dziś dzień charakter polski, a mianowicie do powiatów nadgranicznych, które opuściliśmy w Jańsborskim. Z powiatem tym graniczy na północnym