Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/236

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

W ciągu ostatniej ćwierci wieku zerwano w W. Księstwie zupełnie z ekstensywnym systemem gospodarstwa. Zniesiono ugory i pastwiska letnie, a zaprowadzono gospodarstwo płodozmienne; w mniejszych włościach używany jest jeszcze często system trzypolowy. Wobec wielkiego obniżenia się cen zboża i okopowizn, a podniesienia się cen mięsa i nabiału, zwrócono uwagę główną na hodowlę bydła i nierogacizny. Rolnicy polscy nadto uprawiają z szczególnem zamiłowaniem i powodzeniem hodowlę koni. Owce, których chów z powodu obniżenia się ceny wełny bardzo mało się opłaca, skasowano w wielu dobrach zupełnie, w innych ograniczono znacznie stada. Zniesienie ugorów pozostaje w ścisłym związku z tą zmianą.
W zestawieniu poniższem podajemy liczby, dotyczące inwentarza żywego w W. Ks. Poznańskiem, według kilku ostatnich spisów urzędowych, a dla porównania, dołączamy do tego wykaz z pierwszej połowy wieku XIX, z r. 1837:

Naliczono
w Księstwie
Koni Bydła Owiec Nierogacizny-
cizny
Kóz
W r. 1837 134,124 476,308 2,165,020 222,320 3,324
1873 197,083 570,760 2,629,399 310,835 48,494
1883 211,291 625,732 1,892,336 469,043 71,353
1892 231,436 752,746 1,001,489 548,871 104,172
1897 249,609 836,869 695,558 665,102
1900 263,284 867,795 609,816 772,402 112,493


Widzimy więc, że liczba koni, bydła, nierogacizny i kóz zwiększała się w W. Księstwie stale i bardzo szybko, natomiast liczba owiec zmalała od r. 1873 o przeszło 3/4. W porównaniu z innemi dzielnicami, należącemi do państwa Niemieckiego, W. Ks. Poznańskie odznacza się dość wielkiem bogactwem inwentarza żywego, zarówno wtedy, gdy uwzględnimy stosunek inwentarza do liczby mieszkańców jak i do obszaru.
Według spisu powszechnego z roku 1897, przypadało: