leśnemi, zwłaszcza na podgórzu karpackim, gdzie te doliny prowadziły do sąsiednich Węgier, przeto na pewne przypuszczać można, że początki zamku Golesza, tak jak Czchowa i Melsztyna bardzo dawnych, prawdopodobnie Bolesława Chrobrego jeszcze sięgają czasów. Zdanie prof. Węgrzyńskiego, że zamek Golesz został zbudowany dla obrony doliny rzecznej Wisłoki, potwierdza pierwotna nazwa Krajowic. Krajowice nazywały się do r. 1334 Krajowski bród, a później dopiero Krajowice. (Kod. Mat. t. I. str. 233). Był więc w tem miejscu bród, miejsce, przez które można było łatwo i bezpiecznie przejść; aby więc nieprzyjaciel tędy się nie przedarł, była postawiona strażnica, zamek Golesz.
Golesz wspomniany jest jako gród, poraz pierwszy w wyroku Władysława Łokietka, z r. 1319. Toczył się mianowicie spór o posiadanie grodu tego wraz z wsiami Krajowice, Warzyce, Łęgosz, Cieklin, Siepietnica, Zagórzany i Ujazd między opatem tynieckim, a Jakóbem, podkomorzem sandomirskim. Ponieważ Jakób, podkomorzy nie stanął na terminie, zapadł wyrok książęcy, zaoczny, na korzyść opata. Wskutek pośrednictwa Nawoja, kasztelana i Piotra chorążego, krakowskich, oraz Tomisława, wojewody sandomirskiego, zawarły obie strony ugodę: podkomorzy zwrócił natychmiast klasztorowi wszystkie wsie, oprócz grodu Golesza, oraz Krajowic i Warzyc, które miał jeszcze przez trzy lata zatrzymać, z obowiązkiem urządzenia w tym czasie grodu Golesza. Kasztelan Nawój i Piotr, chorąży zaręczyli stu grzywnami zobowiązanie się podkomorzego. Prof. Węgrzyński przypuszcza, że wówczas nastąpiło wymurowanie nowego zamku w miejsce dawnego, drewnianego.
Za rządów opata Jakóba, który rządził klasztorem trzy lata, a umarł w r. 1338, Iwan z Rusi, brat Dymitra z Goraja, podskarbiego, któremu król Ludwik węgierski nadał w r. 1377 wieś Klecie, pod miastem Brzostkiem, graniczącą z posiadłościami tynieckiemi w Kołaczycach i Goleszu (człowiek duchowieństwu nieprzyjazny), popuszczając wodze swej chciwości, zabrał klasztorowi zamek Golesz i przyłączył go do swej posiadłości. Zakon na drodze prawa domagał się zwrotu zamku, lecz dopiero na instancye krewnych Iwana, Czuryłłów, zdołał klasztor odzyskać zamek[1].
- ↑ Szczygielski: Tinecia Sacra, Kraków 1668. str. 76.
