Strona:Niewiadomska Cecylia - Legendy, podania i obrazki historyczne 10 - Rey -Kochanowski.djvu/11

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Rey jednak poetą nie był, chociaż pisał wierszem, i chociaż jedna książka, wierszem napisana, zyskała mu wielką sławę poetycką, bo tak długiego poematu nikt jeszcze w Polsce nie napisał. Było to opowiadanie o młodzieńcu, który chodził po świecie, aby poznać mędrców i od nich się dowiedzieć, co jest prawdą i jak żyć trzeba.
Nie jest to jednak bardzo piękne, choć nieraz wypowiada w tym utworze rozumne myśli.
Najważniejszem dziełem Reya jest prozą napisany »Źywot poczciwego człowieka«, w którym maluje życie szlachcica polskiego od kolebki do grobu i uczy, jakim być powinien człowiek uczciwy, dobry obywatel. Z tej książki możemy poznać doskonale, jak wówczas szlachta żyła, co myślała, jakie miała wady, jakie ceniła cnoty.
Ażeby poznać, jakim Rey pisał językiem, przeczytajmy parę wyjątków.

O dziwnych ubiorach.


»A by dziesięć krojów na każdy tydzień wymyślił, tedy każdy chwalą. Będzie jedna (suknia) z długim kołnierzem do pasa, to powiadają, iż tak czyście (pięknie): chłop ozdobny, od wiatru się zasłoni, kiedy trzeba, i kijem we grzbiet nie tak bardzo puknie. Będzie zasię druga, co kołnierza nie będzie u niej i na palcu, a przedsię też tak czyście: wolno mi się obejrzeć, kędy chcę i jako chcę, a przedsię mię kołnierz w szyję nie kąsa. Będzie druga z długiemi rękawy, a czasem i ze trzemi, tak też powiadają, czyście: chłop znaczny na ko-