Strona:Materyały i prace Komisyi Językowej T.1.djvu/169

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tylko szląskie słowo; braknie w słowniku zresztą wyrazów górnoszląskicb jak jarząg = także utworzone z niem. Häring, jata = chata (podane przez J. S. Bandtkego w Mrówce poznańskiej, 2 tomy, 1821 i 1822). Kapelusz tam na Szląsku nazywają kłobukiem albo czapką, czapkę mycką (Mütze); harny znaczy tam i gdzieindziej (n. p. w Galicyi) = ładny, jak takie zapisał J. S. Bandtke w Mrówce; czy inne szląskie opuszczone? pokaże się dopiero później. Natomiast wielkopolskie są wyrazy gamza = niezdarny (nie ma), kikutek = koniuszczek, końdek = kąsek, fronfest i inne, na które jeszcze kolej nie przyszła.
Braknie też czasem cytatu przy podanym wyrazie; obok karmia podane karma, ale przykładu na to, czego czytelnik chciwie wygląda, niema; może to błąd zamiast karḿ. Nie zawsze znaczenia wyrazów poszczególnych wyczerpnięte: przy wyrazie dziubka braknie znaczenia = kura; przy bekuła braknie znaczenia drugiego tyle co beksa; kichać ma znaczyć tylko cacare, zapomniane znaczenie stemutare; bydlić jest, ale braknie staropolskie bydlić = przebywać z ps. Puł.; bęben = dzieciak wprawdzie jest, ale braknie znaczenia siódmego = dziecię , dzieciątko i braknie wyrazu oryginalnego, z którego powstał, t. j. włoskie baynbino dzieciątko, tyle razy używane u włoskich malarzy „Maria con bambino“. Inne opuszczenia zobacz niżej.
Żródłosłów, „pień“ oznaczają autorowie znakiem < >. Zródłosłów, pierwiastek, choć jest tylko naukowym preparatem, powinien być zrozumiałym i dającym się wymówić. Niema więc zgody na <k> przy wyrazach gdy i gdzie; czemu nie ? ale autorowie nie posługują się samogłoskami głuchemi ъ i ь; przy dbać podane jest <db>, czemu nie dba? do dziewka etc. i do dziki podany jest pierwiastek <dziw>, to drugie widocznie przez wzgląd na dziwoki, na który to wyraz powinna być przy dziki wskazówka. Ale podanie jednego pierwiastka do dwu familii wyrazów jest bałamutne; czemu nie dziw I i dziw II? Przy wyrazie kara podane <kor>, ale bez odsyłacza do korny, korzyć się i t. d.; przy wyrazie Kaszuba (braknie Kaszeba) nie ma też wcale wytłumaczenia < >. Przy wyrazach czczy, cknić sie, podane są jako źródłosłów, pierwiastek lub „pień“ także „niewymowne“ <tsk>, również przy wyrażeniu do cna, w tym zaś