Strona:Maksymilian Jackowski - Ułomności nasze narodowe i społeczne oraz środki ku sprostowaniu tychże.pdf/216

rozniecić tę konieczną do uzupełnienia owych niedostatków odwagę nietylko w nas samych, ale także w dzieciach naszych przez wychowanie, a rozniecimy ją niezawodnie, jeżeli się trzymać będziemy w całéj rozciągłości objętych w rozdziale domowego wychowania zasad i prawideł. Gdy odwaga rozdwojona jest niepłodna i niepożyteczna, — zmysłowa porywa ofiary i osłabia organizm społeczny, duchowa zgnuśniała nie ma siły do poruszania sprężyn, które w zastaniu rdza czasu zjada i trawi, — powstrzymajmy przeto zapędy pierwszéj, otrzeźwmy drugą, skąpmy ją w świętym zdroju prawd przedwiecznych, połączmy dwie ich władze, serce i rozum, w nierozdzielną parę, a ta stworzy jednolitą odwagę, któréj potęga otrząśnie z nas naleciałości obce, myśli nasze skieruje ku jednemu celowi, z tych wyciśnie jednę wolę, rozgrzeje ducha obywatelskiego, zahartuje wytrwałość do pracy i da moc wyczekiwania...... aż i na nas przyjdzie czas!...........
 Poglądając na te nieprzebrane skarby ducha, czerpiące swe natchnienie z źródła przedwiecznéj prawdy, na ich cudotwórczą potęgę, która tajemniczą swą siłą porusza wszelkie czynniki niewidomego i widomego świata, która niemi obraca, kieruje, wynosi je lub, — gdy te zbyt materyą przesiąkną, — kruszy i strąca, nowe zaś do niepożytego swego wiecznochodu wprząga....... to samo nasuwa się pytanie, czy otworzyliśmy dla tych skarbów dusze i serca nasze, czyśmy się niemi zbogacili? Naród nasz od wielu wieków w nie opływał, piersi jego były nieprzełamanym chrześciaństwa murem, prawdą i wolnością podbił serca Litwinów i wprowadził na łono katolickiego kościoła, najpotężniejsi mocarze szukali jego pomocy i opieki, — taka oto jest potęga tych skarbów. Późniéj, gdy zbytek swobód zaćmił myśl narodu i wartość tych skarbów w oczach jego zmniejszył, podniosły głowę czyhające nań du-