Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/806

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Stronnik, człowiek, stojący po czyjejś stronie, zwolennik czyj.

Stronnośćp. Stronniczość.

Stronny, Stronniczy, nie bezstronny, nie objektywny, niesprawiedliwy, parcjalny, kierujący ś. pewnemi upodobaniami a. korzyścią własną.

Stront, Stroncjum, łć., metal lekki, barwy żółtej (nazwa od wsi w Szkocji, gdzie był najpierwej odkryty).

Strop, sufit, powała, stołowanie, sklepienie; wewnętrzna strona dachu (f.); s. niebieski = firmament nieba; w te s-y = natychmiast.

Stropić, zrobić tak, że ktoś straci trop, ślad: zbić z tropu; odnaleźć po tropie, wytropić; przen., zmieszać, zdetonować, zaambarasować, zbić z pantałyku; s. ś., zmieszać ś., zdetonować ś.; zaambarasować ś.

Stropić się, wisieć wysoko nakształt stropu; tworzyć strop z siebie, sklepić ś.

Stropowy, dotyczący stropu.

Stroskać, przyprawiać o troskę, strapić, zgnębić, zmartwić, znękać, przygnębić.

Stroskany, zmartwiony, złamany na duchu, znękany kłopotami.

Stroszyć, zebrać na kupę, nagromadzić, ażeby sterczało, mierzyć ponad miarę — p. Nastroszyć.

Strożyćp. Sterczeć.

Strożyny (-yn), sztuki drzewa iglastego, służące na słupki do kominów z chróstu i gliny wylepionych, w wiejskich chałupach.

Strój, piękny, bogaty, zbytkowny ubiór, szata strojna; układ, porządek, sposób; s. na konia = rząd; modła, wzór, manjera, tryb, sposób; właściwe nastrojenie instrumentu muzycznego, tak iż wydaje ton należyty; s. bobrowy = wydzielina wysuszona pewnych gruczołów bobra.

Strójka, roślina — p. Przewdziękla.

Strójkowate, rodzina roślin jednoliściennych, przewdzięklowate.

Stróż, człowiek, strzegący czego, pilnujący kogo, strażnik: s. ogrodowy, s. nocny, s. drogowy, = dróżnik, s. ogniowy = strażak; s. więzienny; s. domowy a. kamieniczny = człowiek, pilnujący porządku w kamienicy, na podwórku, spełniający też najniższe funkcje policyjne; obrońca, opiekun; s-owie grobu Chrystusowego = zakon Templarjuszów; s. praw = sędzia; s. domowy = parobek do najniższych posług; s. szkolny = robiący porządki w gmachu szkolnym, palący w piecu, wymierzał też dawniej karę cielesną uczniom, kalefaktor; s. u wozu = sworzeń; mały kopiec graniczny, usypany w blizkości większego, narożnego kopca; słupek kamienny a. drewniany, których pewna ilość wkopuje ś. w ziemię wzdłuż budowli a. przy drzwiach, dla ochrony bramy i muru.

Stróża, obowiązki stróża, stróżowanie, pilnowanie; powinność strażnicza kmieci, odbywających kolejno straże w dworach pańskich; kolejne zostawanie we dworze kobiety a. mężczyzny dla pomagania w pracy służbie dworskiej, np. przy doglądaniu obory, drobiu, udoju mleka i t. p.

Stróżak, syn stróża.

Stróżka, forma żeńs. od Stróż; żona stróża; pilnowanie, stróżowanie.

Stróżliwy, baczny, przezorny, oględny; dobrze strzegący, pilny w stróżowaniu, gorliwy w pilnowaniu.

Stróżostwo, obowiązki stróża; zbior., stróż z żoną.