Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/790

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Stężały, Stężony, który stężał.

Stężeć, stać ś. tęgim, ściąć ś., skrzepnąć, stężyć ś.

Stężony, zgęszczony, skoncentrowany.

Stężyćp. nied. Stężać.

Stiah, ukr., chorągiew.

Stichomanja, gr., wróżenie z linji lub wierszy poezji, z losów, z miejsca otworzonej książki, z karteczek, wyciągniętych na los szczęścia

Stichometrja, gr., liczenie wierszy w rękopisach w celu obrachowania objętości druku.

Stigma, gr., ukłócie, dotknięcie, miejsce po ranie, blizna; wylot dychawek u owadów — p. Stygmat.

Stiuk, wł., mieszanina gipsu, wapna i piasku z dodatkiem kleju, zrazu miękka i bardzo plastyczna, później silnie twardniejąca i dająca ś. łatwo szlifować, używana do pokrywania murów, drewnianych ścian i sufitów, oraz na ornamenty wewnątrz i zewnątrz budynku.

Stlećp. nied. Stlewać.

Stlenić, utlenić.

Stlewać, dok. Stleć; spalać ś. powoli, bez płomienia; strawiać ś. gorączką, wewnętrznym ogniem.

Stlić, spalić bez płomieni.

Stłaczać, dok. Stłoczyć; zbierać do kupy, zbijać w kupę, w masę, zganiać w jedno miejsce, tłok wytwarzając; tratować, gnieść, deptać; s. ś., zbijać ś. w ciżbę, w kupę, tłok, wytwarzać tłum, ściskać ś.

Stłoczyćp. nied. Stłaczać.

Stłucp. nied. Tłuc.

Stłuczenie, dokonana czynność tłuczenia, bicia, uderzania; miejsce stłuczone, obrażenie na ciele ludzkim, kontuzja.

Stłumiać, Stłumićp. Tłumić.

Stłuszczać, dok. Stłuścić; czynić co tłustym, walać tłuszczem, zatłuszczać; sycić tłustością; użyźniać, mierzwić, gnoić.

Stłuścićp. nied. Stłuszczać.

Stłuścieć, stać ś. tłustym, nabrać tuszy, utyć.

Sto, liczebnik główny = 100; często też ma znaczenie liczebnika nieokreślonego i oznacza: wielką ilość, wielką liczbę, mnóstwo, chmarę; rad, jakby go kto na s. koni wsadził = uszczęśliwiony niezmiernie; s. lat zdrowia! = długiego zdrowia! (mówi ś., gdy ktoś np. kichaj i w s. koni nie dogoni; mało s. razy ci mówiłem = powtarzałem często; do stu katów!, do stu djabłów!, do stu piorunów!, zjadłeś s. djabłów!, zjadłeś s. katów! = przekleństwa.

Stoa, gr., kryta kolumnada, zwykle z jednej strony osłonięta ścianą. opasująca świątynie, domy mieszkalne i rynki miast greckich, służąca do przechadzek, gimnastykowania ś., narad w kwestjach politycznych i przedmiotach naukowych, portyk (fig.).

Stoarkuszowy, Stuarkuszowy, składający ś. ze stu arkuszy.

Stobarwny, sto barw mający.

Stobramy, Stobramny, Stubramny, opatrzony stu bramami.

Stobrożny, składający ś. ze stu brogów.

Stochmal, nm., omieciny w młynie, w piekarni; kurzawa z mąki.

Stochologja, gr., nauka o materii pierwotnej.

Stocze, staczanie ś., spadek z powierzchni pochyłej.

Stoczek, świeczka woskowa długa, cienka, zwinięta spiralnie; kawałek waty, umocowany na końcu druta, do maczania w spirytusie i zapalania przy stawianiu baniek; s. u fryzjera = kloc drewniany w kształcie głowy, na którym stawia ś. peruka; łyko z lipy