Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/742

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rębności natury jakiej rzeczy; s. środek lekarski — p. Specyfik; s-a waga = oznaczenie, ile razy ciało jest cięższe niż woda lub niż powietrze tejże samej objętości, ciężar właściwy.

Specyfik, łć., lekarstwo służące wyłącznie do leczenia pewnej tylko choroby.

Specyfikacja, łć., wyliczenie pojedyńczych rzeczy, tworzących jedną całość; wyszczególnienie, spis szczegółowy.

Specyfikować, łć., wyliczać szczegóły, stanowiące razem jedną całość a. jeden zbiór, wyszczególniać.

Specymen, łć., wzór, próba, okaz próbny, robota próbna.

Spedycja, wł., załatwienie; przewóz lub wysyłka rzeczy i towarów do miejsc odległych.

Spedytor, wł.p. Ekspedytor.

Spektakl, łć., widowisko, przedstawienie teatralne.

Spektator, łć., widz.

Spektralna łć. analiza, rozbiór widmowy, badanie składu chemicznego ciał na podstawie widma, które dają świecące ich pary i gazy.

Spektrometr, łc., spektroskop, połączony z narzędziem mierniczym do określenia linji widmowych.

Spektroskop, łć., przyrząd optyczny, przeznaczony do otrzymywania widm ciał płonących, dokładnego badani a ich i mierzenia (f.).

Spektrum, łć., widmo; w optyce obraz świetlny, otrzymany przez rozszczepienie na części składowe promieni światła, przechodzących przez pryzmat, widmo optyczne; straszydło, zjawisko.

Spekulacja, łć., dosł. rozważanie, badanie; w filozofji dochodzenie prawd, leżących po za obrębem doświadczenia; domysły nie dające ś. oprzeć na podstawie doświadczenia; rachuby i widoki w życiu potocznym, w handlu, w przemyśle; przedsiębiorstwo, interes, obliczony na zysk, zależny od warunków, okoliczności niezawisłych od przedsiębiorcy; kupno przedmiotu, kiedy jest tańszy, w przewidywaniu zysków ze sprzedaży jego, kiedy podrożeje; s. giełdowa = obliczanie zysków z powodu przewidywanej różnicy cen i kursów.

Spekulacyjny, łć., przym. od Spekulacja; s-a filozofja = filozofja wywodząca poznanie za pomocą dociekania rozumowego (w przeciwieństwie do filozofji empirycznej.

Spekulant, łć., przedsiębiorca oddający ś. spekulacjom handlowym, goniący za zyskami niepewnemi, zależnemi od okoliczności.

Spekulatywny, łć., badawczy.

Spekulować, łć., obmyślać co, rozważać, kombinować; liczyć na co, obmyślać jaki interes korzystny, prowadzić interesy handlowe ryzykowne.

Spekulum, łć., zwierciadełko lekarskie, narzędzie chirurgiczne do badania wnętrza niektórych organów ciała, wziernik.

Speleologja, łć., nauka o jaskiniach. część gieologji.

Spelunka, łć., jaskinia, nora; przen., obskurna miejscowość, lokal brudny; kąt zakazany, zapadły.

Spełna, zupełnie, pełno, całkiem; s. w wyraż.: jest niespełna rozumu = bzik, warjat, narwaniec.

Spełniacz, Spełniciel, człowiek, który co spełnia, wykonawca.