Strona:Ludwik Waryński - Sprawozdanie delegata na kongres w Chur.pdf/8

wien procent. Rozumie się, że nadzieja na otrzymanie procentu podnosi jego energiję, pobudza go do dłuższej pracy, zwiększa zyski kapitalisty. Rzecz oczywista, że używane w zachodnioeuropejskich fabrykach sposoby oszukiwania robotników, okradania ich z czasu roboczego (przez posuwanie fabrycznego zegara) oraz związany z fabrycznem wyzyskiwaniem system kar, kas zapomogowych i t. p. kwitnie i u nas w całej pełni.
 Najgorzej opłaca się robota kobiet i dzieci. Płaca jest daleko niższą od minimum kosztów utrzymania.
 Nowokreowana burżuazyja polska przeniosła do kraju i zastosowała wszystko, co na zachodzie drogą praktyki zdobyto na polu wyzyskiwania robotnika. Zastosowanie to tem dla niej łatwiejsze, że brak organizacyj robotniczych, niemożność agitacyi drogą zmów lub buntów, zapewnia uległość mas. Wyrzekłszy się narodowych tradycyj, nie marząc ani o niepodległości narodowej, ani nawet o zdobyciu sobie tego stanowiska, które zachodnioeuropejska burżuazyja sobie wobec rządów zdobyła, nasza burżuazyja domaga się tylko swobody wyzyskiwania i opieki nad nagromadzonemi bogactwami.
 Nadmieniliśmy powyżej, że nieobecność delegata polskiego z rosyjskiego zaboru nie należy tłomaczyć brakiem ruchu w tem kraju. Warszawa najważniejszy punkt, ognisko umysłowego i przemysłowego życia w Królestwie Polskiem było pierwszem miastem, do którego ideje socyjalizmu dostęp znalazły. Pierwsze przejawy nowobudzącego się ruchu nastąpiły 1876 r. To opóźnienie łatwo da się wytłomaczyć ogromnemi stratami jakie naród polski poniósł w ostatniem powstanin, utraciwszy najlepszą swą młodzież, najdzielniejszych, najbardziej postępowych i rozwiniętych swych ludzi. Przytem tradycyja naro-