Strona:Lew Tołstoj - Śmierć Ivana Iljicza.djvu/22

 Teraz to się zmieniło. Teraz wiedział, że wszyscy bez wyjątku, nawet ludzie bardzo wpływowi i możni, są w jego mocy; że dość mu skreślić kilka krótkich wyrazów na papierze z urzędowym nagłówkiem, a każdy z tych panów stawić się przed nim musi w charakterze obwinionego albo świadka, i jeżeli on, Iwan Iljicz, nie poprosi go siedzieć, musi stojąc odpowiadać na zadawane pytania.
 Atoli Iwan Iljicz nie używał na złe powierzonéj mu władzy; przeciwnie, starał się nawet łagodzić jéj wyraz. Lecz świadomość téj władzy i możność jéj łagodzenia stanowiły główny interes i przyjemność nowéj jego posady.
 — Co do samego zajęcia, Iwan Iljicz wyrobił sobie wkrótce własną metodę. Najważniejszém ogniwem owéj metody było spychanie na drugi plan wszystkiego, co się nie ściąga bezpośrednio do służby, prowadzenie sprawy w taki sposób, że wyrażała się na papierze tylko powierzchownie. Unikał przytém starannie osobistych zapatrywań, a co najważniejsza, przestrzegał surowo formalności. Było to wkrótce po wprowadzeniu organizacyi, i Iwan Iijicz był jednym z pierwszych, którzy wyrabiali praktyczną stronę ustawy 1864-go roku.
 Znalazłszy się w nowém miejscu, jako sędzia śledczy, Iwan Iljicz porobił nowe znajomości, pozawierał stosunki, stanął na inném nieco stanowisku i z innego tonu przemówił. Z pewną godnością odsunął się cokolwiek od władz gubernialnych, a zbliżył z kołem wyższych sądowników i bogatéj szlachty, przepędzającéj zwykle zimę w mieście. Umiał przybrać przytém ton lekkiego niezadowolenia z istniejącego porządku, pewny subtelny odcień liberalny i zachodnio-obywatelski. Nie zapominał bynajmniej o swéj tualecie, lecz przestał nosić bakenbardy i pozwolił rosnąć brodzie, jak chciała.
 Tym sposobem życie Iwana Iljicza i tutaj ułożyło się bardzo przyjemnie. Nadąsane na gubernatora towarzystwo było wyborowe, harmonijnie dobrane, gaża wyższa, a wist, który zaczął gorliwie uprawiać, nowego powabu dodał wieczornym ze-