sław Halicz, Ewa Łuskina, Mossoczowa, Helena d’Abaucourt de Franqueville, Marja Rafałówiczówna i inne.
Głębokie dzieło „O Mickiewiczu“ które przejdzie do literatury jako jedna z prac pomnikowych, napisała Marja Konopnicka.
W dziale historji, krytyki i studjów muzycznych odznaczyły się: Wanda Landowska, autorka książki „La musique ancienne“ (do spółki z mężem), Władysława Stefanowska Tobiczyk, Al. Simonówna, Katarzyna Małecka, p. Frankowska, autorka referatu „Upadek sztuki śpiewaczej — jego przyczyny i środki zaradcze“, wygłoszonego na Zjeździe muzyków w Warszawie dn. I/IV 1921 r.
∗
∗ ∗ |
Wysoki stopień kultury, erudycję i polot filozoficzny spotykamy u kilku najmłodszych beletrystek i poetek naszych.
Nowele Marji Jehanne Walewskiej (hr. Wielopolskiej) i Ewy Łuskiny to raczej najsubtelniejsze mozajki, z mozolnych szperań po starych papyrusach złożone, aniżeli zręczna fabuła najeżonych intrygami opowieści, jakich — zwłaszcza od piór kobiecych — wymagano dotąd.
Dla opisu jednej pajęczej chusteczki studjuje się całe tomy dziejów koronkarstwa; dla dania dokładnego obrazu starożytnej kamei siedzi się miesiącami po muzeach.
Jak Flaubert, Gauthier, Anatol France...
Wysokim intelektualizmem i wiedzą gruntowną tchną powieści J. Marcinowskiej, Theresity, Orsyda (A. Limprechtówny), poezje Savitri, Grossekowej, Dicksteinówny.
Nowele i powieści psychologiczne Zofji Rygier-Nałkowskiej (np. Węże i róże) to jeden subtelny przekrój zatajonych stanów podświadomości, dla zgłębienia których nie wystarcza ani spostrzegawczość, ani doświadczenie życiowe: opierać się muszą na podłożu badań ścisłych, aby nie prowadziły na bezdroża irracjonalizmu.
Głęboką naukowość wniosły: Żmichowska, Orzeszkowa, Konopnicka, ale kapłaństwo ich społeczne przysłoniło intelektualne podłoże.
∗
∗ ∗ |
