Strona:Julian Jaraczewski - Bazar w Poznaniu.pdf/40

tkowy zakład, już zdołał polskiego rzemieślnika z toczącéj go jak rak uwolnić lichwy.
 W tém wszystkiém czyli w złém, które nas trapi, głębsza leży przyczyna, a która w nurtującém jak rak towarzystwo materjalizmie, a potém w zwątpieniu spoczywa. Dopóki publicznie młodzież będzie nauczaną, iż każdy z niéj jest Bogiem; dopóki ludzie na skromniejsze o sobie pojęcia zwróconymi nie zostaną; dopóki człowiek nie przejmie się przekonaniem: iż choć najbogatszego natura tylko jednym obdarzyła żołądkiem i że każdy tylko kilku stóp ziemi na swój grób potrzebuje, dopóty nasze żądze i chucie będą bez miary, z próżności utworzymy sobie bałwana dla którego części wszystko — bo i to co szczególniéj człowieka do swego Stwórcy zbliża — na ofiarę poniesiemy. Z materjalizowanie klas wyższych spółeczeństwa, tak jak ateizm nie powinnyby być otwarcie wyznawane w samym tychże interesie, gdyż w żadnym nowym socjalistycznym katechizmie ubogi nie znajdzie tak dla niego pocieszających, a bliźniego zabezpieczających zasad, jak w naszéj Świętéj Ewanielji.
 Zakończając ten przedmiot, niech nam jeszcze raz wolno będzie powtórzyć zapewnienie, iż użycie funduszu rolniczo-przemysłowego na budowę nowego Bazarowego domu również przez 5 kwartałów stojących próżnych kramów wynajęcie porządnemu i płacącemu lokatorowi, uznawszy za korzystne dla Towarzystwa, nie mogliśmy przewidzieć powstałego ztąd wybuchu zgrozy, ani się domyślić, iż tym czynem popełniliśmy grzech śmiertelny, wołający o pomstę do Boga i na oburzenie wszystkich dobrze myślących zasługujący. Chociaż cały ten interes Bazarowy staraliśmy się wydostać z stanowiska religijno-narodowego, a przenieść na pole gospodarsko-finansowe, to jednakże ta zdań różnica smutne w nas rodzi uczucia, gdy wspomnimy, iż nietolerancja w religii raz obudzona, zaczynając od Żydów, konsekwentnie mogłaby przejść i do innych wyznań, i że jeżeli Żyd kramu na dole zajmować nie może, na górze możnaby czynić trudność w przyjęciu do stołu podróżnego, dla tego,