Strona:Julian Jaraczewski - Bazar w Poznaniu.pdf/19

takowy do życia nigdy nie przyjdzie, gdyż interes Akcjonarjuszów Bazaru, o ile w gronie jego znajdują się osoby żadnego związku z rolnictwem nie mające, nie jest tém samém co obywateli ziemskich, którym na założeniu instytutu rolniczego zależeć musi, a którzy rozległe pole do działania i znaczne kapitały wydaćby musieli, jeżeli handel i rzemiosła oprócz rolnictwa nadto wspieraćby chcieli.
 Choć nauka gospodarstwa krajowego (ekonomii politycznéj) wielkie uczyniła w ostatnich latach postępy, nie rozpowszechniła się jednakże tak dalece; zmiany które pod jéj zaprowadzono wpływem, nie miały dosyć czasu do sprawdzenia się, aby nieufnych przekonać, iż im wszechstronniejszy pogląd na korzyść ludzkości, tém skutki będą większe, i że czas już minął, gdzie rządzący dzielili pojedyńczego człowieka obłęd: „iż to tylko pożyteczne i tanie, co człowiek własnemi sporządzić zdoła rękami,” wsteczna myśl, któraby istoty na podobieństwo stworzone Boga, dopiero po pszczołach, mrówkach i bobrach w rzędzie postawiła jestestw; nauka więc, która nie potrzeby jednego człowieka, lecz zaopatrywanie mieszkańców naszéj planety za cel sobie położyła, jak jest przeciwną marnotrawieniu pojedyńczéj siły, tak téż potępia rozpraszanie ogólnych; dla téj przyczyny wykonanie rozległego programmatu Spółki, nietylko że uznajemy za niepodobne, ale nadto kuszenie się o to mamy za szkodliwe, ponieważ przez niezawodne nieudanie się naraża nas na zwątpienie, a przez odwrócenie choćby najmniejszego rolnictwu u nas należącego się grosza, przy cierpieniu którego już i tak z braku doznaje kapitałów, naraża tę naszą piękną, wdzięczną i obfitą gałąź przemysłu na straty i pomyślność całego opóźnia kraju.
 Dopóki bowiem kraj nasz 5,000 dusz na milę kwadratową posiadać nie będzie, kapitałów na 3 procent nie dostanie, dopóty z narodami, które powyższe korzyści posiadają, nierówną tylko walkę toczyć będziemy mogli, która natomiast bez naszéj straty się odbędzie, jeżeli wszystkie nasze siły i środki, produkcji rolniczéj poświęcimy, a na-