Przerzeczony portret celuje fakturą rubensowską; książę malarzy polskich pięknie reprodukuje genialność poety, jednoczącego w sobie subtelne wykształcenie humanisty z prostotą szlachetnego ziemianina. Niezrównany Jan Matejko skwapliwie uwzględnił znamiona charakterystycznéj czaszki wieszcza; zabarwił jego niebieskie, wielkie oczy kolorytem apoplektyczno-melancholijnym. Na krakowskiej ekspozycyi na cześć autora ten portret w owalnych, renesansowych ramach stał na środku głównej sali w doskonałém oświetleniu na stelażu, bogatą nakryty makatą. Do tego portretu jest podobny Kochanowskiego posąg bronzowy, który Zygmunt Trębecki misternie wyrzeźbił i wspaniałomyślnie ofiarował krakowskiemu Muzeum nar. Na ekspozycyi ten posąg stał, zielenią otoczony w środku sali wstępnéj. Mistrz czarnoleski na kolanach trzyma zamyśloną i na lutni grającą Urszulę; postać wzorowo modelowanéj córki jest prześliczna, pełna szlachetnego wdzięku, całość wymownie świadczy o szczególniejszym artysty talencie plastycznym. Kochanowskiego promieniste miano połyskuje jak gwiazda pierwszorzędna wśród mnóztwa gwiazd pomniejszych. Póki starczy narodu polskiego, póty jego nazwisko jak złota nić snuć się będzie w paśmie naszych świetnych wspomnień. Pod jego natchnioném piórem poezya polska od razu wysoko wystrzeliła i wnet stanęła w pełni blasku własnego plonu. To téż w Warszawie zawiązał się komitet, który publikuje pomnikową pism Kochanowskiego edecyą; dotąd wyszły dwa okazałe tomy téj edycyi. W czwartym i ostatnim tomie zasłużony Roman Plenkiewicz obszerny ogłosi żywot poety, który w całej świetności objawi nam geniusz wieszcza czarnoleskiego. Na czele przytoczonego komitetu stanął zaszczytnie w całej Polsce znany miłośnik spraw ojczystych, hr. Konstanty Przeździecki, mecenas literatury i znawca przeszłości narodowej, obracający majątek na cele patryotyczne. Oby Komitet rychło uiścił się ze szlachetnego zadania, aby jego hojny i światły prezes mógł wnet przystąpić do ostatecznej edycyi wszystkich pism Herodota naszego, tj.
