płani. Wszedłszy w nią stajesz w zdumieniu, bo jakiś duch słowiański zdaje się tutaj panować wśród ciszy. Wnętrze okryte nader świeżo dochowanemi alfreskami w guście słowiańskim, w sposobie podobnym do malowań, o których pod Łopuszną i Harklową wspominaliśmy. Ołtarze bizanckie piękne i cało dochowane. Wielki ołtarz w kształcie szafy, pod względem pędzla i starożytności, na szczególniejszą artysty i archeologa uwagę zasłużyć winien. Przedstawia on Maryą, Chrystusa, św. Stanisława i św. Mikołaja. Nad tęczą kościoła krzyż, a nad nim unosi się alfresko malowany, orzeł Jagielloński.
W Dembnie był zapewne kiedyś zamek, bo w przywilejach wspominać zwykli: „Dembno aula regia”. Okolice Dembna do najpiękniejszych w podtatrzańskiéj dolinie policzyć należy. Gościniec jak wstęga po kwiecistéj łące, wśród pięknych po obu stronach rozsianych, rozsuwa się widoków. Dunajec tuż przy gościńcu płynący, jest granicą Galicyi od Węgier. Na prawym brzegu téj rzeki usadowiły się stare, wieżami w niebo sterczące spizkie wsi: Fridmann i Uj-Bela (Nowa Biała). Tuż za Dembnem, obok pięknego wielkiego mostu, Dunajec łączy się z Białką[1].
Maniowy, wieś, szkoła parafialna. Z kopii akt dawnych téj wsi „villa regia” zwanéj, dowiadujemy się, że r. 1526 Zygmunt I opatrzył plebana kościoła w Maniowy przywilejem na zbieranie drzewa, polowanie i rybołówstwo w obszernéj okolicy Dunajca, od wsi Dembna (aula regia), aż do Sromowca niżniego.
Od wieków był tu drewniany modrzewiowy kościołek, w XVII zaś wieku murowany; lecz tak piérwszy, jak i drugi, rwiący Dunajec w czasie wylewu pogrzebał w swych nurtach. Dziś stoją-
- ↑ Rzeka Dunajec składa się z trzech pomniejszych, rzek tojest: z Czarnego Dunajca, który w dolinie Kościeliska ma źródło i przez tę dolinę płynąc, przerzyna równie nowotarskie, przez Chochołów, Czarny Dunajec, Ludzimierz aż pod Nowytarg; z Białego Dunajca, który ma źródło za hutami żelaznemi w Zakopanéj, płynie przez Zakopane, Poronin, Biały Dunajec, Szaflary aż pod Nowytarg, gdzie się z Czarnym Dunajcem łączy; z Nowegotargu już pod nazwiskiem tylko Dunajca płynie przez Waksmund, Ostrowsko, Łopusznę, Harklowę popod Dembno ku Maniowom; gdzie między Dembnem wsią polską i Fridmanem, wsią węgierską, naprzeciw Maniów, wsi polskiej, przyjmuje do siebie trzecią rzekę, nazwaną: Białka, która stanowi granicę od Węgier. Ma ona początek z Morskiego Oka, przyjmując wody od 5ciu stawów; i inne z węgierskich gór; płynie, doliną, którą droga do Morskiego Oka; ztamtąd poza wsie polskie: Brzegi, Bukowina, Białka, potém poza wieś węgierską Nową Białę (Uj-Bela), nakoniec poza wieś polską Dembno, którą minąwszy, łączy się z Dunajcem. Białka wpada za Dembnem pod Fridmanem do Dunajca, jak to wyżéj powiedzieliśmy. Między Dembnem i Szlembargiem na Dunajcu jest most duży, ale jeszcze wyżéj, nim Białka do Dunajca wpada, t. j. na głównym trakcie z Nowegotargu przez Maniowy, Czorsztyn do Węgier.
