Strona:J. Łepkowski, J. Jerzmanowski - Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849.djvu/23

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

złych ziarn w dobre nasienie się wmieszało. Rozwolnienie karności zakonnéj, zły zarząd powierzonemi ich pieczy dobrami upadek zakonu przyspieszyły[1]. Miejsce ich zajęli w Polsce Cystersi, zakonnicy św. Bernarda[2]. Janik arcybiskup gnieźnieński piérwszy osadza ich w Jędrzejowie. Od téj chwili, w piérwszéj połowie XIII wieku, Cystersi z Jędrzejowa jakby pielgrzymi z ziemi świętéj, rozchodzą się w promienie po całéj Polsce[3]. Wreszcie i Teodor hrabia na Ruszczy, herbu Gryff, wojewoda krakow. syn Sulisława, od gminu Cedrem (Czadrem) zwan (jak świadczy Długosz)[4], zakłada klasztor Cystersów w Ludzimierzu r. 1234. Biskup krakow. Wisław z Kościelca potwierdza i umacnia swoją duchowną powagą tę wolą fundatora[5]. Wśród dzikiéj okolicy buduje modrzewiowy kościołek i klasztor, osadza zakonników[6], nadaje im przylegle Ludzimierzowi dobra: Nowytarg, Dębno, Ostrowicz, Ostrowsko, Wilczepole, Wachsmund, Długopole, Klikuszową, Szaflary, Porębę, Niedźwiedź, Podobin, Olszówkę, Mszanę, Kasinę, Ogonówkę, i dochody z źródła solnego we wsi Rabce[7].

 Od téj chwili pod szczytami śnieżnych Tatrów, wśród lasów nieludnéj puszczy, widzimy przez mgłę dziejów, uwijających się Cystersów. Wśród ciemnego boru migają białe habity, czarną przepasane wstęgą, a gdzie stąpi noga Cystersa, walą się pod toporem odwieczne drzewa, lasy się przerzedzają, chaty tu i owdzie wychylają poddasza wśród dzikiéj przed chwilą, mroźnym tatrzańskim wiatrem owianéj okolicy. Ludzie znęceni nadzieją pomyślności, gromadzą się około zatrudnionych rolnictwem Cystersów. Dzwonki chrześciańskie tu i owdzie echem odbijają się w głuchych lasach. Jak jasność dnia białego wstąpiła w ciemne bory, tak

  1. ↑ Szczygielski: Tinecia, Pharos Benedictina.
  2. ↑ Cystersi są odłamkiem Benedyktynów Kluniackich, których kolebką był klasztor Citeaux w ziemi burgundzkiéj, zkąd Cystersami nazwani zostali.
  3. ↑ W Mogile (1229 r.), w Bledzowie nad Obrą (1238), w Konarowie (1253), w Obrze (1231), w Ołoboku nad Prosną (1213), w Paradizicu (1234), w Przemęcie nad Obną (1278), w Peplinie w dyecezyi pomorskiéj (1267), wreszcie (1220 r.) w Żarnowcu, Chełmie, Toruniu, Henrykowie, Kamieńcu, w Cyrycu pod Wrocławiem, Nowocelniu, Jemielniku i Wieloradzu w Morawie.
  4. ↑ Histor. Polon. edit. Dobromil. p. 586.
  5. ↑ Że przed tą datą istniał już w Ludzimierzu kościołek, o tém opierając się na r. 1229 wyczytanym na dzwonku, przy opisie Ludzimierza wspominamy.
  6. ↑ Cystersów tych sprowadził z Włoch i z Jędrzejowa; do Jędrzejowa zaś Cystersów sprowadził Janik arcybis. gnieźnieński z klasztoru Morimont z Burgundyi 1140 r.
  7. ↑ Świadczą dzieje tego klasztoru, na miejscu spisane z dawnych dokumentów.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:J._Łepkowski,_J._Jerzmanowski_-_Ułamek_z_podróży_archeologicznej_po_Galicyi_odbytej_w_r._1849.djvu/23&oldid=3211699”